Kesjteël Hoes de Täörekes
- Dit artikel is gesjreve in 't Gelaens. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Mestreechs, es te dit dialek sjpriks.
Hoes de Täörekes ligk op de oasflank van de Sint Pietersberg in 't vreugere dörpke Sint Pieter, allewiel 'n wiek in de gemeinte Mesjtreech.
 |
Besjrieving
bewirk't Hoes, gelaege aan de Lage Kanaaldijk, is 'n laatgotisch complex mèt 'n rechhokig gróndjplan en 't is opgetrokke oet mergel en baksjtein. 't Hoofgeboew haet 'n zadeldaak tösje trapgevele aan de korte kantje, in de rechhook is 'ne oetgeboewde veerkantje traptaore verwirk, dae is veurzeen van 'n helmdaak wo-op 'ne unvörmige sjpits. 't Kesjteël sjteit op 'n terras dat is aafgebakend mèt 'n baksjteine keërmoer. Biej 't kesjteël ligk aan de achterkantj aan de Ursulinewaeg nog 'n porteersweuning, aevenaens veurzeen van trapgevele en die is geboewd in 't begin van de 20e eëuw, tegeliek mèt 'n oetbreijing mèt de noordvleugel en 'n verhoaging van de traptaore.
Gesjiedenis en beweuners
bewirk't Hoes is geboewd op de reiwenes van 'n middeleëuws hoes oet 1294, bekènd ónger de naam Bevors of Beaufort, nao de toenmalige beweuners. In 't begin van de 15e eëuw woort 't hoes verrinneweert en daonao weer herboewd. In 1525 woort 't te koup aangebaoje door de toenmalige eigenaer Arnold Creusen en kaom 't in bezit van Nicolaes Beyssel, kanunnik van de Sint Servaaskirk. Hae leet 't in 1526 in vreugrenaissance sjtiel verboewe, wovan de zudelike ziejgevel en 'n aantal inwendige deile aafkómstig zint oet de Onze-Lieve-Vrouwekirk en 't veurmalige Sjtaotehoes, allebei in Mesjtreech, nog resterere. Beyssel gebruukde 't kesjteël es boeteverblief, voor de ontvangs van vrunj en kunstenaers en bleef eigenaer pès 1541. 't Kesjteël woort in daen tied en tot wied in de 18e eëuw de Biselstaore geneump.
In 1543 woort 't kesjteël door de erfgenaome van de kanunnik verkoch aan Reijnart Spreeuwart, getrouwd mèt Maria Van Buel. De femilie Spreeuwart bleef eigenaer pès 1684 toen 't in bezit kaom van Antoon Vaes, getrouwd met Anna Maria Spreuwart. Tot daen tied woort 't kesjteël bekend ónger de naam 't Spreeuwarts Thoorenthien. Door vererving kaom 't kesjteël achtereinvolges in bezit van de femilies De Vaes, Van der Vekene, De Mée (1750) en Klaessens (1795).
't Hoes De Täörekes waas biej 't "beleg van Mestreech" in 1794 danig besjadigd geraak.
'ne Gevelsjtein mèt de teks: anno/W.K./1810 herinnert aan de tied dat 't kesjteël in bezit waas van Winand Klaessens. In 1842 kaom 't door vererving in bezit van Nicolaas Rooijmans, herbergier en börgemeister van Sint Pieter en getrouwd mèt Maria Ida Claessens.
Trivia
bewirk- Ónger de Belsje opsjtand, dae begoosj in 1830, verkeërde Mesjtreech 9 jaor langk in sjtaot van beleg (1830-1839). Lutenant-generaal Dibbets waas militair commandant van de vesting Mesjtreech. De Belsj gezinde Mesjtreechtenaere vergaderde regelmaotig in 't geheim op de Täörekes. Völ Mesjtreechtenaere ware Belsj gezind en de meiste Mesjtreechtenaere sjpraoke baeter Frans en Duutsj dan Nederlands.
- Allewiel wirt 't hoes bewoond door de bekènde Mesjtreechsee musicus André Rieu en zien gezin.