Karl Popper

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Karl Popper (Wene, 28 juli 1902 - Londe, 17 september 1994) is 'ne filosoof en 'ne wetensjapper dae sjtèlde dat kènnis väörtkeumt oet ervaring. E wert aanzieë es dergennige, dae mit z'n kritisch rationalisme de mits vernietigende besjoeëre taege 't logisch positivisme oontworpe haat.

Waeërd van waarneminge

Volges Popper besjteunt ging hel zintuigelijke waarnemingsfeite. Waarneminge kriege pas betekenis in d'r kontekst van väöraafgaande theorie en kinne dus noeëts d'r ervaringsbasis zieë oeë-op os wetensjappeleke kènnis kint werre gefundeerd. Wetensjappeleke kinnis is neet objectief boete d'r miensj gegaeve, mae miensjewaerk.

Kritiek op logisch positivisme

De positivistische bezighèèd, um 'n beperkt aantal waarneminge tut algemeen geldende witte te verheffe, is sjtrikt logisch bezieë neet mäögelek. Wetensjappeleke oetsjprake zulle 't sjtadium va vermoedens of hypotheses noeëts achter zich kinne laote. 't Aantal waarneminge is ummer hieël kling t.o.v. 't totaal aantal mäögeleke waarneminge en eeder volgende waarneming kint mit de vurige in taegesjpraok zieë.

Van verifieerbaarhèèd nao falsifieerbaarhèèd

Op grond van dizze kritiek op 't op inductie gebazeerde verifieerbaarhèèdsbeginsel van d'r Wiener Kreis oeëmit 't oondersjèèt tussje wetensjappeleke en neet-wetensjappeleke kinnis gemakt kint waeëre, ontwerpt Popper 'n aander criterium um dat oondersjèèt te make. Poppers falsifieerbaarhèèdscriterium sjtilt ieëder eise an de vurm es an d'r inhoud van 'n theorie. Uvver de relaasje tussje kinnis en werkelekhèèd, dus uvver d'r empirische basis van theorieje, vilt winnig te zigke. Aandersj dan de lede van de Wiener Kreis geet Popper d'r dus neet van oet dat de wetensjappelekhèèd van 'n theorie groeëter wert naarmate ze mieë 'woeër' is bewaeze. Want uvver de woeërheed van 'n theorie is niks te zigke. De oonwoeërhèèd is dao-in-taege wal degelek vas te sjtille. Aanhaowende toetsing van theorieje en radikaal verwerpe van theorieje die 't laote aafwete, sjtilt volges Popper d'r greuj van de wetensjappeleke kinnis veilig. Wetensjappeleke kinnis zal noeëts de wirklikhèèd vatte, mae häör op dis meneer waal ummer mieë naoder kaome.

Erkinning wetensjappeleke tradiesje

Popper is 't mit de logisch positiviste ins dat de wetensjappeleke kinnis in d'r loop van d'r tied greujt. D'r besjtèèt dus 'n wetensjappeleke tradiesje en wie winnig v'r och wete, v'r wete ummer mieë.

De aoëpe maatsjappiej

Popper sjtèlt de aoëpe maatsjappiej, oeëin 'n maximaal vriehèèd tut 't oetwissele van ideeje en ervaringe besjtèèt, es ideaal. Z'n deenke is verwaant an Jürgen Habermas.