Julia Kristeva

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Julia Kristeva (Sliven, Bulgarije, 24 juni 1941) is 'n Bulgaars-Franse filosofe, psychoanalytica, taalkundige en sjriefster.

Laevesloop

In 1967 gong Kristeva in Paries sjtudere - mit 'n beursj, die ze nao eege zigke an De Gaulle te daanke how - an de École des Hautes Études Sociales. Tiedens d'r Kowwe Kreeg wol De Gaulle mit dae polletiek de cultureel beng mit de Oost-Blokleng behouwe. Ze leep college bie literatuursocioloog Lucien Goldmann en bie Roland Barthes. In 1972 sjreef Barthes 'n ode an de literatuurkritiek van Kristeva (l'Étrangère), dae gee oondersjeet mie makt tussje 't sjrieve va, en 't sjrieve uvver literatuur.

Discours versus metadiscours

't Versjil tussje discours en metadiscours besjteet in häöre literatuurkritiek neet mie en 't sjoertepunt versjuuft van d'r auteur nao d'r laezer es dergenige dae 't waerk 'hersjrieft' en daodör tut laeve bringt. In de jaore saeëvetig waor dis French theory 'ne echte hype an de universitete in Amerika.

Oondersjeed tussje semiotiek en symboliek

Kristeva makt 'n oondersjeed tussje 't semiotische, dat vör verwerping, revolutie en verendering sjteet, en 't symbolische, dat sjteet vör orde en wèt. 't Ursjte saoërt tekes numt ze vrowwelek en 't twiede, mannelek. Ze wirkt dat oondersjeed oet op de gebiede van de psyche, de taal en de kultuur.

Literaer waerk

Naeëve theoretisch waerk sjreef ze och de detectieveromans Le vieil Homme et les loups en Possessions. Ze sjpäöle zich allbèj aaf in e neet besjtaond laand: Santa Barbara. D'r zeunt uvvereenkomste mit die sjtad in Californië en mit häör gebaortelaand. Wat die twieë plaatsje mitee verbind is de bedding die ze Kristeva beeje um häöre kritiek nao 't communisme toe mae och nao de westerse samelaeving toe, 't sociaal gecorrigeerde kapitalisme, vorm te gaeve. Ze tuuënt zich in dat opzich verwaant mit Milan Kundera.

Sjrieve uvver de literatuur

In häör ursjte book Semeiotikè (Fraankriek, 1969) introduceert Kristeva 't concept intertekstualiteet dat ze van de kritieke van d'r Rus Bakhtin koes, dae hie doe nog neet gekaant waor. Bakhtin zaet dat ging ing taaluiting op zichzelf sjteet mae dat literaire tekste naoeen verwieze en nao de historische en sociale wirkelekheed. De sociaal interactie tussje alle taaluitinge neumt Bakhtin dialogisme en Kristeva maakt dao intertekstualiteet van en ze haat zich ummer blieve verzitte taege de westerse litterleke opvatting van dit begrip. In 1998 laet ze, 30 jaor later, nog 'ns oetee wat zie bedoeld in 't essay Europhilie-europhobie in L'Avenir d'une révolte.'t Binneste van 'n teks is 't product van 't boeteste en die interpretatie makt dudelek dat zoeget es e vastumlijnd subject neet besjteet. "D'r sjriever is e subject in ontwikkeling, 'ne carnaval, 'n polyfonie, zoonder 't väöroetzich op een mäögeleke verzoening tussje al die taegesjtilde bewaeginge, e neet-aaflaotend verzèt (91, 92)"

Zie waor d'n ierste, en tot allewijl, einegsen atheïs die op oetnudeging vaan de paus nao 't Vaticaan is gekomme um häör visie op de wereld te presentere.