Cultuur
(Doorverweze van Kultuur)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Cultuur in 't algemein verwies nao 't petroean van miensjelike activiteit enne symbolische structure die dees activiteiten 'n zeker mening gaeve. In filosofische zin wuuertj cultuur, det det dore miens verwórven is, taengeneuvere "natuur", det det aangebaoren is, gestaldj. 't Guuef oetereinloupendje definities van "cultuur", die dujen op versjillige theoretische benaderinge veure bildvörming of evaluatie vanne miensjelike activiteit en zien produkte.
't Begrip cultuur wuuertj in versjillige meininge gebroek:
- In brei zin wuuertj 't gebroek veur alles det dore samelaeving wuuertj veurtgebrach; "cultuur" wuuertj den taengeneuver "natuur" gestaldj.
- Toete cultuur in wiejer zin waere den ónger angere geraekendj: agricultuur, horticultuur, silvicultuur en viticultuur. De activiteite van jaegers-vergaorders wie 't verzamele van aetes en jach waere neet geraekendj toet cultuur. Ónger "in cultuur bringe/numme" wuuertj gewuuenlik de domesticatie van plantjen of dere, 't ómvörme vanne "natuur" en 't gesjik make veur miensjelike doelstèllinge verstange.
- In inger zin wuuertj de term gebroek veur ambach, kóns, religie en weitesjap (wie litteratuur, arsjitektuur). Veurbiljer van cultureel utinge zeen gewuuendje en gebroeken in e landj, kleier, fieëster en voorveurzening en aetgewuuendje (wie kannibalisme).