Gaele wèk
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Gaele wèk (Vicia lutea) is 'n einjäörige plantj die behuuertj toete roewvogelbloomsfemielje (Leguminosae of Fabaceae). De plantj is in Nederlandj betrèkkelik zeldjzaam en kump allein veur in Zuud-Limbörg. Van netuur kump de plantj veur in 't Middellandjs Zieëgebied en vanoet dao is de plantj nao 't naorde versprèdj dore miens; ze is namelik mitte landjboew mitgetróch.
De klummendje plantj wuuertj 20 toet 50 cm hoeag. De aevegevaerdje blajer höbbe drie toet tieën paar aan lienvörmige toet lankwirpige blajer en anen toep 'ne rank. De steunblajer zeen halfpielvörmig en höbben anen óngerkantj 'n duusterbroen vlek.
Gaele wèk bleutj van mei toet julie mit leechgael, döks paarsechtig aangeloupe, 2 toet 3,5 cm lang blome. De kelchtenj zeen hieël óngeliek ennen ungelste kelchtandj is langer es de kelchbuus. De bleujwies is 'n troes.
De vröch is 'nen 2 toet 4 cm lange, broenen toet zwarte peul. Oppe peul zitte stief haor die op knubkes zitte. De gledde zäöj waere versprèdj door bieëster.
De plantj kump veur in waeggraven en op dieken op vöchtige, aetesrieke gróndj.