Bloodvaat
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
E bloodvaat (Letien: vas sanguineum) maak deil oet vanne bloodsómloup en same vörme de bloodvater e nètwirk van buze wodoor 't blood nao de res van 't lief wuuertj verveurdj. Bloodvater kómme veur bie zougdere (worónger de miens), vèssen en veugel.
't Guuef versjillige saorten aan bloodvater:
- Slaagaore of arterie: Dit zeen de bloodvater die drek vanaf 't hert kómme. 't Blood inne slaagaore kan me veule kloppe, wie inne polsslaagaor. De meiste slaagaore zörge veur 't verveur van zoerstofriek blood door 't lief. Allein de lóngslaagaor, dae van 't hert nao de lónge löp, verveurtj zoerstoferm blood;
- Aore of vene: Dees zörge veure trögkveur van 't blood richting 't hert. 't Blood struimp hie roewiger. De aore höbbe trögkslaagklappe die d'rveur zörge det 't blood neet de verkieërdje kantj oet struimp. De aore, bahuve de lóngaor, zörge veur 't verveur van zoerstoferm blood door 't lief;
- Arteriole: Dit zeen klein bloodvater mit kringspierkes inne wandj die kónne sametrèkken of óntspanne. Op dees meneer zörge ze veur 't vernejjen of 't verwieje van 't lume van dees bloodvater en regele ze zoea de wieväölheid aan bloodaanveur inne waefsele;
- Spiraalaore: Dit zeen slaagaore die zich óntwikkelen inne baarmoderwandj tiejes de zwangersjap. Ze zeen spiraalvörmig en zörge veuren aanveur van voorstoffen en zoerstof veur 't zich óntwikkeldj óngebaore kindj inne baarmoder;
- Haorvater: Dit zeen hieël dón bloodvater die toet deep in 't waefsel doordringe. Juus hie vindj de oetwusjeling van zoerstof, voorstoffen en aafvalstoffe plaats;
- Paortaore:
- d'n Ieëste löp vanaaf 't dermkenaal rechstreeks nao de laever wo 't blood oppernuuj 'n haorvaatstèlsel taengekump. Inne laever waere voorstoffen en aafvalstoffe vanne spiesvertaering achtergelaote. 't Sókkergehaldje inne paortaor wusjeltj hiedoor hieël sterk, in taengestèlling toet 't sókkergehaldje in 't blood inne res van 't lief, det dore wirking van insulien op e kónstantj niveau wuuertj gehaje;
- d'n Twieëdje bevindj zich t'r huuegdje van 't herre en zörg veur 't rechstreeks verveur van hormoeane tössen 't herre enne hypofyse.