Wubbo Ockels

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Wubbo Ockels in 2007.

Wubbo Johannes Ockels (Almelo, 28 miert 1946 - Amsterdam, 18 mei 2014) waor 'ne Nederlandsen astronaut en natuurkundege. In 1985 góng heer es ierste Nederlander de ruimte in. Zien natuurkundege expertise umvatde evels neve ruimtevaart nog e groet aontal aander terreine. De lèste jaore vaan zie leve heel heer ziech veural bezeg mèt duurzaam energie.

Leve

De bemanning vaan de STS-61-A. Ockels gans rechs op de achterste rij.

Wubbo Ockels woort gebore in Almelo es zoon vaan 'ne laandmeetkundegen inzjenieur en greujde op in Brielle. Heer studeerde natuurkunde en wiskunde aon de Rieksuniversiteit Groninge en haolde in 1973 cum laude zie doctoraol. Nao zien studie deeg heer experimenteel oonderzeuk nao oonder mie 't verval vaan atoomkerne oonder oetzending vaan gammastraole aon 't Kernfysisch Versneller Instituut (KVI). In 1978 promoveerde heer tot doctor op dit oonderwerp aon de RUG.

Datzelfde jaor woort heer door de ESA geselecteerd veur 't Spacelabprogram, 'n samewèrking tösse ESA en NASA. In 1980 en 1981 volgde heer daoveur 'n opleiding tot astronaut aon 't Lyndon B. Johnson Space Center in Texas. Bij de ierste vlöch vaan 't Spacelabprogram in 1983 heel heer vaanoet de vlöchleiing contak mèt de wetensjappers aon baord.

Vaan 30 oktober tot en mèt 6 november 1985 waor heer zelf aon de beurt: heer góng mèt op missie STS-61-A op Space Shuttle Challenger. Daomèt woort heer d'n ierste Nederlander in de ruimte. Lodewijk van den Berg, dee ouch in Nederland is gebore, góng zès maond ieder op 'tzelfde ruimteveer, meh heer waor tien jaore ieder tot Amerikaon genaturaliseerd. Ockels waor op de Challenger verantwoordelek veur de meetapparatuur.

Nao zien vlöch góng Ockels aon 't werk bij ESTEC in Noordwijk. Ouch waor heer vaan 1987 tot 1989 te zien es prizzentator vaan 't populair-wetensjappelek tv-program Kijk-tv. Vaanaof 1992 laog 't accent vaan zien carrièr weer in d'n universitaire wereld, wie heer hoeglierer in deiltied woort aon de Technische Universiteit in Delft, en wel in Loch- en Ruimdevaarttechnologie. In 2003 woort zien aonstèlling veranderd in voltiedshoeglierer Duurzaam Technologie. Aon de RUG waor heer es bezunderen hoeglierer verboonde.

De mediagenieke Ockels waor dèks betrokke bij technische projekte die de aondach trokke, veural wienie die mèt duurzaamheid te make hadde. Zoe deeg heer mèt in de oontwikkeling vaan de zonnewagel Nuna, boemèt de TU Delft diverse races veur zonnewagele won, en bij de oetstoetvrije zeilboet Ecolution. Neet klimaotneutraol meh wel rillatief zuneg is de Superbös, 'n futuristisch uigende bös boemèt me zoe'n 250 km/o moot kinne vare. Al minstens zoe futuristisch waor de Lèddermeule, 'n kilometerslang windmeule die väöl mie en betrouwbaarder energie moot kinne opwèkke es conventioneel windmeules. Alledaogser waor ziene Groene Grachtegordel, e projek um de grachtehoezer in Amsterdam, oondaanks hunnen awwerdom en monumentaole status, zuneger te make.

Ockels waor in zie leve e paar kier irnsteg kraank. In 1982 kraog heer de Krenkde vaan Weil, 'n bacterieel infectie. In 2005 euverleefde heer 'ne zwoeren attak. Ouch waor heer twie keer aon 'nen oonnatuurleken doed oontsnap. De Challenger oontplofde bij de lancering op häör volgende missie, es gevolg vaan e mankemint wat ze bij Ockels ziene vlöch al had. In 1989 lande heer daobij, es gevolg vaan nievel en miscommunicatie, op de verkierde landingsbaon vaan 't vleegveld vaan Lille. E passageersvleegmesjien ramde Ockels zie privévleegtuug; de cockpit bleef oonversjendeleerd. 'ne Neercelkaanker dee in 2008 woort oontdèk, woort häöm oetindelek toch fataol: naotot de kaanker waor eweggehaold, bleek 'r in 2013 trökgekoume en oetgezejd nao zie longvlees. De krenkde bleek oonbehandelbaar. Oetindelek storf Ockels op 18 mei 2014 op 68-jaorege leeftied.

Bij zienen doed leet heer 'ne breef nao, boe-in heer de minsheid opreep te stoppe mèt de 'verneteging vaan de Eerd'. Heer neumde de minsheid 'passagere op 't Ruimdesjeep Eerd' en pleitde veur e quasi-religieus 'Geluif in de minsheid' um aon die missie te wèrke.

Ierbewieze

Bij aonkoms in Nederland woort Ockels in zien toenmaolege woenplaots Mestreech wie 'nen held oonthaold en oontvaange mèt 'n Amerikaanse tickertapeparaad. D'n astronaut book börgemeister Houben he-op 'n Mestreechter stadsveendel aon wat heer in de ruimde had mètgenome.

Ockels waor officeer in de Orde vaan Oranje-Nassau en droog daobij 't Kruus vaan Verdeenste 1e klas vaan de Orde vaan Verdeenste vaan de Boondsrippubliek Duitsland. 'n Mier specifieke oondersjeiing waor de gouwe Generaol Snijders-medajel die 'r in 2000 veur zien verdeenste in de lochvaart kraog. Nao Wubbo Ockels is in 1986 de Wubbo Ockelspries geneump, dee twiejaorleks weurt oetgereik aon lui mèt verdeenste in de natuurwetensjap.

Bronne

Dit artikel is gebaseerd op en gooddeils vertaold oet 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees versie.