Woiwodsjap Ermland-Mazurië

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Woiwodsjap van Pole Ermland-Mazurië
Hoofplaats	Olsztyn
Opperflaakde	24.173 km²
Inwoeners – deechde:	1.437.812 (30-06-2016) 59,5/km²
woiwode	Artur Chojecki
Kreise	2 Kreisfreie Städte 19 Kreise
Gemeintes	116
Website	Website van Ermland-Mazurië

Ermland-Mazurië (Pools: województwo warmińsko-mazurskie; Dütsj: Woiwodschaft Ermland-Masuren) is 'n woiwodsjap in 't noardoeëste va Pole. Ze woar bis 1947 't zujeligste deel van Oeës-Pruse, dat tot 't Dütsj Riek behoeëde. 't Noardelig deel is de allewiel Russische oblas Kaliningrad. Wier grens Ermland-Mazurië via e veerlengpunt aa Litouwe. Kloksgewies volge denoa de Poolse woiwodsjappe Podlachië, Mazovië, Koejavië-Pommere en Pommere. Ze hat 'n semlig kót kussjtroak aan 't Wislahaf. De woiwodsjap grens evvel neet ech aa g'n Oeëszieë: 't sjmaal sjtukske lank aa g'n uëverzie va ge haf behoeët tot Pommere.

Geografie

De woiwodsjap Ermland-Mazurië besjteet historisch en kultoereel gezeen oet de twie gelieknamige sjtrieëke. De ouw sjtrieëk Ermland woar 't kerngebeed va de Pruzze, e Baltisch volk. Vanaaf de hoeëge middelieëwe begós de Ostkolonisation, woabei etnische Dütsjere, mar óch lüj oet Vlaandere en de Nederleng, de Sjlavische leng ten oeëste va g'n Elbe begóste te kolonisere. De Pruzze assimileerde mit de Dütsjere. Echte kultoereel versjille behaove de sjproak begóste noa de Reformatie dudeliger te weëde. Vöal Dütsjere i Pommere en Wes-Pruse gónge uëver tot 't lutheranisme, dewiel de mieëtste lüj die tot e Sjlavisch of Baltisch volk behoeëde katteliek bleve. In 't Poolse deel van Oeës-Pruse woar dat evvel get angesj. In Ermland goof 't 'n groeëte concentratie kattelieke Dütsjere. De Sjlavische Mazuriësj in Mazurië, de sjtrieëk ten oeëste van Ermland, gónge wier wie de mieëtste angere Dütsjere uëver tot 't lutheranisme.

't Lanksjap is leech huëvelechtig. D'r hoeëgste top is 313 meter hoeëg; 't lieëgste punt is 1,8 meter ónger zieë, bei 't estuarium va g'n Weichsel. De regio Mazurië sjteet bekank um höar mere, oeë-óp vöal watersjport weëd beoefend.

Bevolkingssamesjtelling noa 1945

De Dütsje minderheed i Ermland-Mazurië

Begin 1945 vele de Sovjet-tróppe Oeës-Pruse binne. De Dütsjere gónge óp de vluch; vöal va dön koame um of woeëde doeëdgesjótte. De volksverhoezing en etnische zuvering va Pruse i g'n sjtrieëk zörgde vuur 'n compleet anger etnische samesjtelling. De sjtrieëk woeëd bevolk mit Pole oet Centraal- en Oeës-Pole. Allewiel kint me de Dütsje aaweëzigheed buivuurbild nog trük zeen aan inkel verpoolste name. De sjtad Ostróda is e dudelig vuurbild. Vuur 1945 heesjde ze nog Osterode. De mieëtste lüj gónge óch massaal uëver tot 't katholicisme. Verloate lutheraanse kirke woeëde i gebroek genoame vuur kattelieke deenste. Mazuriësj woeëde bei de etnische zuvering vaweëge hun lutheraanse gleuf en Dütsje woad i hun sjproak, aagezieë vuur Pruse. Vöale va dön vlöchde óch noa Wes-Dütsjland, sóms geliek noa d'r kreeg, sóms es Spätaussiedler in de 50'er bis de 80'er joare.

I teëgesjtelling tot anger óp 't Dütsje riek vereuverde gebede, guëf 't hei evvel nog waal etnische Pruse. 't Geet um 'n hieël kling minderheed van 0,30%, get mieë es 4.000 lüj. Doaneëve zouwe mar 1.376 lüj zich houwe ópgegeëve es Mazuriër. De Oekraïense gemingsjap i g'n woiwodsjap is de groeëtste va gans Pole.

Klimaat

Ermland-Mazurië ligk óp 'ne uëvergang tussje e maritiem klimaat en e lankklimaat. De Oeëzieë veurt mieësigende zieëwink aa vanoet 't weste. De gemiddelde temperatuur i jannewaar ligk tussje -3,5°C en de -2,5°C. De gemiddelde joartemperatuur ligk tussje de 7°C en de 7,5°C.

Sjteë

De lies hei-ónger tuënt sjteë mit mieë es 25.000 iwuënesj (sjtank: 30-06-2015). I höaksjkes de minderheedssjproak Dütsj.

Sjtad	Aatal iwuënesj
Olsztyn (Allenstein)	174.083
Elbląg (Elbing)	121.994
EŁk (Lyck)	60.301
Ostróda (Osterode in Ostpreußen)	33.745
Iława (Deutsch Eylau)	33.375
Giżycko (Lö(t)zen)	29.921
Kętrzyn (Rastenburg)	27.827

Galerie

• 
  't Spirdingmeer óp 't Mazurisch Mereplateau
• 
  30% van 't óppervlak is bedek mit busj
• 
  't Historisch wichtig sjtedje Frombork, mit zich óp 't haf
• 
  Olsztyn bei nach

Extern linke

Commons: Warmian Masurian Voivodeship – Media gerelateerd aan dit óngerwerp