Vrundsjappeleke match
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'ne Vrundsjappeleke match is, veural bij teamsporte, 'ne match tösse twie teams dee gein oonderdeil vaan e toernooj oetmaak en boe geinen titel of pries mèt te pakke vèlt. D'n inzat is dus allein wins of verlees vaan deen eine wèdstrijd. 't Begrip oefenmatch is oongeveer synoniem mèt vrundsjappeleke match; 't idee is tot zoe'n matche veural bedoeld zien um 't team in vörm te hawwe.
Voetbal
bewirkIn 't voetbal waore in 't begin alle matche vrundsjappelek. 't Gaof nog gein competities, en clubs späölde dèks op aofspraok tegenein. 'n Club kós beveurbeeld in de gezèt doen zètte: "[Club A] daag [club B] oet veur 'ne match op [datum]". Pas wie links en rechs mie voetbalclubs woorte opgeriech, begós me dit systematischer aon te pakke; iers in Ingeland, later ouch op 't continent en in Zuid-Amerika. 't Ierste officieus Nederlands kampioensjap woort gehawwe in 't sezoen 1888/89; in 1898/99 voont 't ierste kampioensjap oonder de NVB plaots. Ouch de opriechting vaan bekertoernoje maakde de vrundsjappeleke match ummer mie euverbojeg. Allewijl zien vrundsjappeleke matche, zeker bij topteams, zeldzaom; ze vinde veural nog in 't zomerreces plaots of op bezunder meminte (beveurbeeld de eupening vaan e nui stadion).
Bij interlandvoetbal ligk dit aanders. Dit kraog pas nao 1900 vaste voot aon de groond boete de Britse eilen, en matche tösse nationaol teams waore es regel vrundsjappelek. Langen tied gaof 't allein op de Olympische Speule 'n interland-voetbaltoernooj. Nao 1930, mèt de opriechting vaan 't Wereldkampioensjap hierevoetbal, kaom dao veraandering in. Toch späölde me dao tössedoor nog gere losse matche. Pas mèt de inveuring vaan 't Europees kampioensjap en aander continentaol bekertoernoje, boe teams ziech ouch weer veur móste kwalificere, raakde de kalender ech vol. Zoe späölde tot en mèt 1968 't Belsj en Nederland eder jaor tegenein, meh besloot me daonao mèt die traditie te breke.
Oefenmatche bleve frequint um de loker in de kalender op te völle, en ouch um trainers te laote experimentere zoonder e groeter doel op 't speul te zètte. De belaankstèlling veur vrundsjappeleke matche waor evels door de koms vaan WK's en EK's hendeg klein gewore; dèks móste teams speule veur slech gevölde stadions en bleve adverteerders ouch weg umtot te wieneg lui de match op de tv zaoge. Diverse confidderaties beslote tot de opriechting vaan Nations Leagues, boe-in diverse len in poules mèt oongeveer eve sterke tegestanders woorte ingedeild. De UEFA Nations League góng in 2018 vaan start; de CONCACAF zal in 2019 mèt zien eige versie volge. Es gevolg heivaan zalle echte oefenmatche nog mer incidenteel weure gespäöld.