|
'''Heinric van Veldeke''' ('''Henric van Veldeken''') (ongevier [[1128]], [[Spalbeek]] - nao [[1190]]) waor 'n [[Oudlimburgs]] [[hofdichter]].
Hae sjreef zien ieëjsteieësjte wirke tösje 1170 en 1190, ónger besjerming van gravin [[Agnes van Loon]], köster [[Hessel va St.-Servaas]] te [[Mestreech]] en [[Hermann von Thüringen]].
Van ziene laevesloup wit men neet väöl. Waarsjienlik sjpraok hae [[Frans]] en [[Latien]], en haw hae kènnis va [[rech]].
Hae is ded'r ieësjte sjriëver van de Lieëg Leng (De Nederlande) woëvan ded'r naam bekind is. De Nederlandse[[Nederlands]]e, Limburgse[[Limburgs]]e en Duutsje[[Duutsj]]e literatuurgesjiedenis beginne mit Veldeke. E waor d'r iësjte dae in 'n Germaanse[[Germaans]]e taal 't eindriem gebroekde - dat in daedaeën tied waal gebroekelek waor in de [[Romaans]]e tale - in de plaats van 't bis doe gebroekelike midderiem. Hae is geboere op de plek woeë saer de [[13e ièw|13 ieëw]] de zgn Veldeke[[watermuuëlewatermuële]] sjteet aan de [[Demer]], in 't vuurmalig [[gehuch]] ''Veldeke'' bie [[Spalbeek|Spalbaek]], in de buurt van [[Hasselt]].
Zien belangriekste wèrk waor de ''Eneide'', uuëveruëver de [[Troje|Trojaanse]] held [[Aeneas]]. Dit wèrk, gebasierd op de Franse ''Roman d'Énéas'', is gesjriëve rond [[1175]] op 't hof van ded'r graaf vanva [[Kleve]]. Allein de Middelduutsje vertaling van de Eneïde haethaat de historie euverlaef.
VanweëgeVanwaëge ziene excellente techniek haw Van Veldeke väöl invlood op ded'r Duutsje literatuur vanaaf de twelfde ieëw. Hae woert gewaardierd vuur ziene lyrische poëzie, woeëvan ongevier dartig vuurbeëlde höbbe euverlaefduëverlaefd.
't Is neet zieëkerziëker woeraan Van Veldeke is gesjtorve, mer 't waor nao 1190 en vuur 1205, toen 'r doer
[[Wolfram von Eschenbach]] woert genumd in zien [[Parzifal]].
* ''Eneïde''
* ''[http://www.dbnl.org/tekst/veld028sent01_01/ Sente Servas]''
In 1852 wis me al oet [[Püterichs Ehrenbrief]] (1462) dat Veldeke 'n Servaaslegende gesjraevegesjriëve how, mae ze waor nog neet truukvoonde. BiesBis me in 1856 fragmente oontdèkdeontdèkde in [[Aubel]] versjneje es huuskespapier.<ref>''De betekenis van de oude kultuur'' door J.D. Janssens in ''De [[Standaard]] der Letteren'' 14.10.1989, Groot-Bijgaarden 1989</ref>
Dit haandsjrifhandsjrif dateertdatirt oet 1470 en waoërtwoert in 't Mestreechs Begaardenkloeëster gesjraevegesjriëve. Nao 1856 waoërtewoerte in DuutsjlaandDuutsjland oorsjpronkelekeoeërsjpronkeleke haandsjriftehandsjrifte truukvoonde. Ze werrewoerte gedateerdgedatird op ongeveerongevier 1200 en de taal is die va [[Tongere]]-[[Mestreech]]. RoondRond 1300 zowwe de fragmaentefragmente nao Duutsjland verhuusdverhuus zieë oeëwoeë ze model sjtonge vörvuur d'r Beierse Servaas en oeëwoeë ze in d'r 15/16de ieëw versjnaeversjeje waoërtewoerte es bookbindersmateriaalbookbingersjmateriaal.
==Tekste==
== Veldeke in de literatuur ==
* ''De droom van de minnezanger'', [[Paul Weelen]], 2007, historische roman gebaseerdgebasierd op feite.
* ''Het raadsel van Veldeke'', [[Ludo Jongen]], in d'r maak, jeugdromanjeugroman <ref> ''Hendrik van veldeke, een flexibele grensganger'', [[Fons Geraets]] in [[Zuiderlucht]] nr 6 blz. 19.</ref>
* ''In de schaduw van de keizer. Hendrik van Veldeke en zijn tijd (1130-1230)'' door [[Jozef Janssens]] 2007, literatuurhistorie
| 