Vuursjtèèmien: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
sjp
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}
'n '''Vuursjtèèmien''' is 'n mien oeë me saer de jonge [[steintied|sjtèèntied]], mieë bepaald tiendens de [[Michelsbergercultuur]], [[vuursjtèè]] oontgon. Dae sjtèè how me nuëdèg öm getuug van te make. In [[1881]] oontdèkde d'r [[Belsj|Belzje]] [[archeologie|archeoloog]] [[Marcel De Puydt]] de vuursjtèèmien va [[Riekelt]]. DeDis vuursjtèèmienmien 'n 500 jaor jonger wie de mien va [[Spienne]]. De vuursjtèèmien va Spienne is [[UNESCO]] [[Waelterfgood]] en gedateert op [[4300 v.Chr.]].
 
== De mien ==
 
De aodste prehistorische vuursjtèèmiene zeunt in 'ne helling horizontaal gegrave op de huuëgde van 'n silexbaank. Later makde me miene die besjtonge oet 'n vertikaal nao oonder gegrave laoëk. D'r waoërt waal al 'ns oondergrondse verbeendinge gemakd van de èng koel nao de aander, es die neet te wiet oet-èè loge, mae van echte gangesjtelsels is gèng sjprake. De koele zeunt mètstens mer 'n paar meter deep mae d'r besjteunt miene va mieë wie 20 meter deep.
Dis prehistorische miene kaante gèè gangesjtelsel mae besjtonge oet 'n vertikaal nao oonder gegrave laoëk. Ene meinsj kapde op de huuëgde van d'r vuursjtèè de knolle los en ander trokke die mèt 'n zèèl omhoeëg. Kiek aafbeelding in externe leenk. Me vermoed dat de sociaal stratificatie in dizze tied ziene oorsjprong haat. 't Waor gemekkeleker en aangenamer öm de sjtèng in de aoëpe loch ömhoeëg te trèkke es öm ze in 't oongesjtut laoëk, dat èèder momaent inèè koes valle, oet d'r [[mergel]] te kappe.
==Waerkwies==
Ene meinsj kapde op de huuëgde van d'r vuursjtèè de knolle los mèt 'n speciaal daovör bedoeld gereedsjap. Örsj haolde e d'r kriet oonder knol oet en wrikde da d'r knol oet d'r mergel. Baovegroonds waor övver 't laoëk 'n hote copnstructie gemakd oeë luuj sjtonge die mèt 'n [[zèèl]] de knolle ömhoeëg trokke. Kiek aafbeelding in externe leenk. Mèt 't losgehowwe kriet en 't aander aafval vulde me de oetgeputte koele op. In sommige depe koele in Spienne, oeë-in 't te duuster waor öm bie daagleech te kènne wèrke, zeunt laemkes voonde, 'ne vuursjtèè mèt 'n holte oeïn me get koes doe brenne.
 
== Haoffabrikate ==
De oontgonne vuursjtèng waoërte baovegronds groof bewèrkd töt haoffabrikate. Me hoof alles van d'r kloomp aaf oeë me toch niks mèt koes doeë. Dat makde ooch 't verveur efficiënter. Bewèrkde silex oet Spienne en Riekelt vindt me in gaans West-Europa turuk. Bie de mien va Riekholt waor ooch 'n nederzetting. Dao haat me in verhouwing väöl vaeërdèg getuug voonde.
 
== Sociaal stratificatie ==
Me vermoed dat de sociaal stratificatie in dizze tied ziene oorsjprong haat. 't Waor gemekkeleker en aangenamer öm de sjtèng in de aoëpe loch ömhoeëg te trèkke es öm ze in 't primitief gesjtut laoëk oet d'r [[mergel]] te kappe. In Obourg (Henegouwe) haat me 'ne veroongelökde koempel voonde. E leet 't laeve dördat 'ne miengaank insjtorde.
 
== Extern leenke ==
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Vuursjtèèmien"