Kiezelkoel: Versjèl tösje versies

'n '''Kiezelkoel''' ies of waor 'n soort groeve, woa kiezel of grind woort gedolve. Vreuger woort dae kiezel veural gebruuk um [[holle waeg|haol waeg]] en ander verbingingswaeg 'n sjtevige en waersjbesjtendig ónderlaog te geve, die besjtand waor tege paerd, karre en wages. 't Reparere en opvölle van oetgesjlete vore van paerd en karre weurt ''waeg botte'' geneump.

De meiste keizelkoele in [[Limburg]] zint te vinge op de plaatse woa oats 'n rivier haet geloupe en de kiezel ies blieve liegke. In [[Nederlands Limburg|Zuud-Limburg]] vingk me kiezelkoele in [[Valkeberg]], op [[Berg (Valkeberg)|Berg]], op [[Sjömmert]], in [[Sjpawbik|Sjpaubeek]], in [[Sjinveld]], in [[Bocholz]], op [[Ubachsberg]], op [[Kaberg]], in [[Cadier en Keer]], in [[Gronsveld]], in [[Noorbaek]], in [[Sumpelveld]] , in [[Vitsje]] enz. De meiste waore eigendóm van de [[gemeinte]]. Controle op werk en gebruuk gebeurde door de [[kantonnier]]. In [[Maes]] aan de [[Maas]] weurt allewiel väöl kiezel gewonne.

Mèt 'n [[gaerd]] of lange sjtek woort de kiezel op 'n bepaalde huègde in de [[graaf (landsjapselement)|graaf]] losgesjtoate en daonao op 'n [[sjörgskar]] gelaje en nao de kiezelzeef gevare. Die kiezelzeef waor 'n houte raomwerk mèt wiedmazig gaas woadoor zand, knabbe en kiezel vanein woort gesjeie. Door d'r 'ne sjtek of paol tege te plaatse in sjuinse of rechte sjtand, koes me fien of groof materiaal zeve. Opsjöppe van de kiezel gebeurde mèt de [[bats]] of [[sjöp]]. De fiene kiezel en 't zand woortwoorte apaart bewaard en verkoch t.b.v. metsel- en betonwerk. Mèt de groater sjtein woorte de plei, de [[sjprunk]] en "ónder de poort" geplaveid. Hièl zjwoar knabbe woorte toegepas es [[sjampsjtein]] aan de inriejpoort of pilere van [[haof (boerderie)|boerderieje]]. Lang sjmaal vörme krege de functie van [[reinsjtein]], die de grenze van 'n perceel aangaove.