Nationaolsocialisme: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
E kót meh interessant artikel! 'ns Kieke of ich get literatuur kan vinge! :) |
|||
Tekslien 1:
{{Dialek|Mestreechs}}
[[Plaetje:Flag_of_Germany_(1935–1945).svg|thumb|De veendel vaan [[Nazi-Duitsland]], wie [[Berlien]] dus 'n nationaalsocialistische dictatoriaol regiering had ([[1935]]-[[1945]]). 't Symbool op de veendel is 't [[Swastika]], wat 't bekènste symbool vaan 't nationaolsocialisme zou weure.]]
't '''Nationaolsocialisme''' ([[Duits]]: '''Nationalsozialismus'''), aofgekort '''
'ne Volgeling vaan 't nationaolsocialisme weurt in prinsiep 'ne nationaolsocialis geneump, mer in de praktiek sprik me meistes vaan 'ne '''
Allewel 't nationaolsocialisme deil is vaan 't [[fascisme]], is neet eder fascisitische ideologie per se nationaolsocialistisch. Zoe waor 't Italiaons fascisme oonder [[Mussolini]] neet antisemitisch bistot Nazi-Duitsland groete invlooj kroog op de Italiaonse polletiek. Ouch 't Spaons fascisme distantieerde ziech vaan antisemitisme. Aander ideologieë die dèks es fascistisch weure bestömpeld, wie 't [[Peronisme]] in [[Argentinië]], waore expliciet contra geïnstitutionaliseerd [[Apartheid]] gekierd ('t in [[wèt]] verwèrkde idee tot ein [[etniciteit]] mie rechde heet es 'n aander [[etniciteit]]).
== Polletieke positie vaan 't
't Nationaolsocialisme heet de naom "socialisme" in häöre naom staon; toch weurt de ideologie in de [[polletieke weitesjappe]] bekans noets es [[socialisme]] bestömpeld. Wijers weurt nationaolsocialisme oondaanks häöre naom bekans altied es extreem[[rechs]] besjojd, neet es [[links]]. Hitler zelf nömde 't nationaolsocialisme "links noch rechs" mer 'n ideologie vaan "puur eleminte oet
De discussie umtrint de nature vaan 't nationaolsocialisme is ingewikkeld. In prinsiep heet 't nationaolsocialisme 'n positief hawwing nao 't [[kapitalisme]] touw, in tegendeil tot väöl linkse (en veural radikaol linkse) beweginge: 't gans en al verwerpe vaan de [[merret]] weurt es communistisch gezien en, es gevolg daovaan, door de Nazis bestömpeld es e [[komplot]] vaan 't "internationaol [[Joededom]]". Daoneve is 't 'ne groete veurstender vaan etnisch-[[nationalisme]], get wat door praktisch alle linkse beweginge weurt verworpe.
Tegeliekertied steit 't nationaolsocialisme ouch vijandeg
== Oontstoon vaan 't Groetduits
De ideologie heet zien wortels in de [[etniciteit|etnisch]]-nationalistische beweging vaan de [[Groet-Duitse riechting]], ofwel ''Großdeutsche Lösung'', die roond 't begin vaan de 1880'er jaore de etnisch-[[Duits]]e staotsvereineging vaan 't [[Duitse Riek]] en [[Oosteriek-Hongarije]] eiste. Vaanaof [[1919]], nao d'n [[Ierste Wereldoorlog]], begos 't Groet-Duits nationalisme ziech te oontwikkele tot 'n groete polletieke beweging in alle Duitstaolege regio's vaan [[Europa]]: vaan de [[Elzas]] bis [[Danzig]] en vaan [[Eupen]] bis [[Praog]]. Ouch regio's die es [[Nederduits]] woorte bestömpeld, wie 't groetse gedeilte vaan de [[Limbörg]]e, had oonzienleke Groetduitse beweginge.
Groetduits nationalisme waor evels neet noedzakelek antisemitisch of anti-democratisch. 't Goof ouch versjèllende [[liberalisme|liberaole]] en [[socialisme|socialistische]] takke binne die beweging. Dees vörm vaan nationalisme waor dus, zjus wie bekans eder nationalisme, in 't begin hendeg divers. 't Nationaalsocialistisch Goetduits gedachtegood kinmerk ziech oonder aander door 't [[Lebensraum]]concept en heet zien wortele in 't völkisch nationalisme.
== NSDAP ==
De [[Nationaolsocialistische Duitse Arbeiderspartij]] (NSDAP), opgeriech in [[1920]], kaom aon de mach in [[Duitsland]] oonder leiing vaan d'n [[Oosteriek]]er [[Adolf Hitler]] op [[30 jannewarie]] [[1933]] en veraanderde de [[Weimarrippebliek]] in
==
't Umgaon mèt 't
't [[Rappelere]] vaan de moreel-verwerpeleke kante vaan 't Nazisme weurt door de [[Europese Unie]] en häör lidstaote gezien es ein vaan de fundamentele menere um de allewijl [[democratie]] in stand te hawwe, inclusief häör vrijhede, häöre [[rechsstaot]] en häör besjerming vaan [[minderheid|minderheje]] en aander [[minserech]]de.
| |||