Versie op 14 nov 2019 08:03 bewirk Holder (Euverlèk \| biedrages) 377 bewerkingen K corr using AWB ← Gank nao de veurige diff		Versie op 21 jan 2020 17:55 bewirk óngedaon make Stephan 0796 (Euverlèk \| biedrages) 7.345 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Gank nao de volgende diff →
Tekslien 1: {{~~dialek\|Wels~~misjmasj}} {{Dialeksec\|Wels}} [[Plaetje:KLEVE1.png\|thumb\|300px\|'t Kleverlands volges de Pruusse definitie (zie ônder).]] 't '''Kleāverlands''' is 'n [[Nederfrankisch]]e dialektgroep gespraoke ien gedéltes van de [[Nederland]]se provinsies [[Gelderland]], [[Noord-Braobant]] en [[Nederlands Limburg\|Limburg]] en van de [[Duitsland\|Pruusse]] délstaot [[Noordrien-Wesfale]]. De groep is vernuumd naor de stad [[Kleef\|Kleāf]]. De groep greēnst ien 't noorde en noordoeëste an 't [[Nedersaksisch]], ien 't zuuje an 't [[Limburgs\|Limburgs]] en ien 't wéste an 't [[Braobants]] - mìt alledrie dees groeppe het ze raakvlakke en mìt alledrie bestaon oavergangsgebiede. Regel 6 ⟶ 7: De naam ''Kleāverlands'' is vurral ien gebruuk bì-j Pruusse taalkundige (''Kleverländisch''). Nederlandse dialektologe erkenne d'n groēp duk nie of noeme ze ānders. Òk d'n afgreēnzing verschilt per lānd. [[Jac. van Ginneken]] reakende alle Kleāverlandse dialekte, same `mìt òk 't [[Oos-Braobants\|Oeëst-Braobants]], tot 't Limburgs, en nuumden 't "Geldersch-Limburgsch".<ref>http://www.mijnwoordenboek.nl/img/dialectenkaart.jpg</ref> ' {{Dialeksec\|Mestreechs}} 'Limbörgs'' waor veur häöm alle Nederfrankische dialekte die oosteleke invlood hadde gekind. [[Jo Daan]], die ziech mier mèt 't Hollands bezegheel es mèt de zuidoosteleke dialekte, oonderkós de gróp neet. Zij deilde de Kleverlandse dialekte in Nederland in bij 't ''[[Zuid-Gelders]]'' en 't Braobants.<ref>http://taal.phileon.nl/kaart/daan.php</ref> Dit kump evels neet mèt de taolkundege werkelekheid euverein: de [[Maos]], op de bewöste plaotse de provinciegrens tösse Noord-Braobant en Gelderland, is gein taolgrens. Belaankrieke isoglosse steke zjus de Maos euver, dweers door 't reveregebeed eweg. Bij C. en G. Hoppenbrouwers (2001) kump wel 'n vergeliekbaar indeiling veur. Zij spreke vaan "euvergaanksgebeed tösse Braobants en Limburgs". Zij rekene dao evels neet de verwante gebiede in Gelderland touw, die ze es Braobants aonmerke.<ref>http://taal.phileon.nl/kaart/hoppenbrouwers.php</ref> 'n Bezunderheid vaan de Duitse indeilinge is tot ze ummer de [[Uerdinger Linie]] es zuidgrens gebruke, de [[ald-oudlijn]] es noordwesgrens en de [[einheidsmiervoud]]slijn es noordoosgrens. Heidoor zouwe o.m. 't [[Haorsters]], [[Árses]] en [[Venloos]] Kleverlandse en gein Limburgse dialekte zien. Hei weure dees dialekte, die tonaol zien en ouch väöl aander belaankrieke Limbörgse kinmerke drage, es Limbörgs behandeld. Zuug veur mie details bij ''[[dialekte in noordelek Nederlands Limburg]]''. In dezelfde Duitse definitie zouwe 't [[Nimweegs]] (in [[Nimwege]]), 't [[Ernems]] (in [[Arnhem]]) en 't [[Euverbetuws]] gein Kleverlands meh Braobants zien. Dees dialekte weure hei weer wel behandeld. [[Liemers (dialek)\|Liemers]] vèlt bij zoewel Van Ginneken es bij Duitse gelierde in de Kleverlandse gróp (in dit artikel ouch). 't [[Maels]] rekent Van Ginneken al tot 't Oos-Braobants; dit dialek nump evels aon alle kante 'n oetzunderingspositie in. ~~{{dialeksec\|Mestreechs}}~~ ==Historie== 't Kleverlands is e Wesnederfrankisch dialek, oondaanks zien geografische ligking in 't ooste. 't Versjèl mèt Oosnederfrankisch (= Limbörgs) weurt naomelek gemaak door 't oontbreke vaan d'n extensieven invlood vaan 't [[Kölsj]], die 't Limbörgs sinds de vreug middeliewe heet gemaak tot wat 't is. 't Gebeed ligk get wijer vaan Kölle, had vaanaajds zelf e paar mechtege stadscentra (zoewie Nijmege) en dreef evegood ouch handel mèt noordeleker streke. Regel 18 ⟶ 21: In de twintegsten iew kaom 't dialek get in de verdrökking. In Nijmege en Arnem verbasterde 't mier tot e gekleurd Nederlands, wat allein mer door de oonderlaog vaan de bevolking gesproke bleef weure. Streektaolbeweginge wie veur 't Nedersaksisch en 't Limburgs bleve hei langen tied oet. Ouch in Duitsland raakden 't dialek sterk in verval. Groetste probleem is tot de sprekers gein politieke einheid vörme (ze leve op 't kruuspunt vaan veer landsdeile) en daodoor 't dialek koelek mèt regionaol identiteit geïdentifideerd weurt. == Vuurbeelder kleverlands ==▼ {{dialeksec\|Doondersj}} ▲== Vuurbeelder kleverlands == (lèt op: ZL sjteet vuur Zuud-Limburgs) Regel 54 ⟶ 55: ** (NL) „Hij eet de eitjes altijd zonder zout en peper./ Hij doet de eitjes altijd zonder zout en peper eten.“ De Duisburger Johanniter [[Johann Wassenberch]] haet in de 15e en 16e ~~iëw~~ieëw regelmaotig aatekeningen uuëver ~~plaotselijke~~plaotselike en weltlikke gebuurtenisse vastgelag, die os inzich gaeve in woe d'r in dae tied in het Kleverlandse gekald woert: : ''<nowiki />'s doenredachs dair nae woerden die twe gericht ende op raeder gesatt. Eyn gemeyn sproeke: 'Dair nae werck, dair nae loen.' Die ander vyf ontleipen ende entquamen dat doch nyet goit en was.'' Regel 62 ⟶ 63: : (NL)„De volgende donderdag werden de twee veroordeeld en op raderen gezet. Een bekend gezegde: 'Zoals het werk, zo is het loon.' De andere vijf ontliepen [het] en ontkwamen, wat toch niet goed was.“ ==Klaanklier==▼ {{dialeksec\|Mestreechs}} ▲==Klaanklier== ===Vocaole=== De [[Oergermaans]]e ''î'' en ''û'', in 't Standaardnederlands dèks ''ij'' en ''ui'' zien in 't Kleverlands miestal ''ie'' en ''uu'' geweure. Zoe is 't gemeinelek ''ies'' en ''huus'' voor Braobants en standaardtaol ''ijs'' en ''huis'' en Limbörgs ''ies'' en ''hoes''. De vörm ''hoes'' kump ouch in sommege allerzuidelekste Kleverlandse dialekte nog veur, beveurbeeld in [[Amerika (Limburg)\|Amerika]]. Noordeleker dialekte höbbe de ''oe'' nog bewaord in sommege wäörd. Zoe is 't beveurbeeld in [[Venroj]] (Venray) ''boek'', neve ''huus''.<br> Tekslien 116: ==Cultivatie== Al in de negentienden iew woort hei en dao in Kleverlandse dialekte gesjreve en gediech. De traditie begós op de Betuwe bij [[J.J. Cremer]] en [[Bernard van Meurs]], die hun werke in gans Nederland bekind raakde. Vaan Van Meurs leus me beveurbeeld dèks 't gediechske <i>'t Is mit heur gedaon</i>. De populariteit vaan dees werkskes is wel ~~verklaor~~te verklaore oet 't feit tot 't Euverbetuws in de oere vaan westerlinge 'ech' dialek is (in tegestèlling tot de taol vaan de Randstad), meh neet oonverstoonbaar wie 't Limbörgs of Gronings.<br>  In aander gebeie leep me get achter op de Betuwse traditie. In 't Riek vaan Nijmege gief 't [[Nol Hell]] oet [[Millinge]], dee ouch dialekcursusse sjreef, in 't Land vaan Cuijk is sinds e paar jaor [[Mientje Wever]] oet [[Boksmaer\|Boxmeer]] bekind<ref>http://www.deweekkrant.nl/files/pdfarchief/BWE/20080723/BCC_BWE-1-19_080723_1.pdf</ref>. Noord-Limbörg weurt veurzeen door de [[Veldeke (vereineging)\|Veldeke]]-krink Venroj, de mins actieve vaan allemaol. In 't vreuger Veldeke Magazine publiceerde [[Wilma Bos]] soms veur deze krink. In Duitsland is 'n vrij oetgebreide traditie mèt sjrieve in 't dialek.<ref>http://www.plattsatt.de/plattimbuch/index.php</ref> In [[Wezel (stad)\|Wezel]] besteit 'ne vrij actieve dialekkrink.<ref>http://www.plattsatt.de/plattimbuch/mundartkreiswesel/index.php</ref>

Kleverlands: Versjèl tösje versies