Sjelde: Versjèl tösje versies

===Geomorfologische gesjichde===

De reveer de Sjelde woeëd i de [[ierste iew|ieësjte ieëw]] noa Christus in 'ne Romeinse teks vernumt ónger d'r naam ''Scaldis''. 'n Anger aaduding is ''Scala''. 't Woar lang aagenoame dat de Sjelde 30.000 joare geleje i noardelige richting leep, oeë zie vermeudelig bei de [[Doggersbank|Doggesjbank]] i de toendertieëd vöal lieëger geleëge Noardzieë sjtrumde. Aanimmeliger is dat de Sjelde mit d'r [[Rien]], de [[Maas]] en de [[Theems]] oet Brittannië ing aat va bundeling vurmde, en i zudelige richting in [['t Kanaal]] sjtrumde. 't Noe rilletief sjmalle deel va de Noardzieë tusje Groeët-Brittannië en Nederlank woar toen ing breë vallei. I g'ne tieëdperk va de [[Weichselien]] i 't sjpieër [[Pleistoceen]] (116 bies 11,7 [[Kiloannum (tied)|Ka]]) woeëd d'r loeëp va de Sjelde verlag i noardoeëstelige richting durch opsjtoewend ieës, dat [[zand]]- en [[leem]]heuvels in Vlaandere aafzatte. Doa vuur sjtrumde de Sjelde via [[Zieëbrugge]] i zieë, dös i westelige richting. Dit proces doeërde bis 8.000 joare truuk. Óch ziejrevere begónne höare loeëp 't verlage durch de zandheuvels.

De 'recentere' zieësjpeegelsjtieëging va ungeveër 5.000 joare truuk zurgde doa vuur dat de loeëp va de Theems, d'r Rien, de Maas en dös óch de Sjelde zint verkót. De Sjelde sjtrumde toen bei 't hütse [[Vlissinge]] (as Westersjelde) en noardeliger bei [[Schouwen-Duiveland|Sjouwe]] (as [[Oostersjelde|Oeëstersjelde]]) i zieë. D'r zieësjpeegel blieëf sjtieëge en drong zelfs tót kót aa d'r rank mit 't hoeëger geleëge Brabant (d'r [[Brabantse Wal]]) bei [[Bergen op Zoom]]. Heidurch untsjtónge de estuaria de Oeëster- en Westersjelde, die aamirkelig brejer zint as de gewoeëne Sjelde, wieër in 't Belsj.

 

Plaetje:Bl%C3%A9haries_-_Escaut_1.jpg|De Sjelde bei 't Henegouwse [[Bléharies]], zjuus op 't Belsj

Plaetje:Escaut_Ruien.jpg|De Sjelde bei [[Ruien]] i Oeës-Vlaandere

Plaetje:Schelde_Antwerpen.jpg|De Sjtad Antwerpe, gezieë vanaaf de Sjelde

Plaetje:River_Scheldt_in_Antwerp_at_sunset.jpg|Avendsjemer op de Sjelde t'n noarde van Antwerpe