Paranormaal: Versjèl tösje versies

't Begrip '''paranormaal''' deed óp boetezintugeligeboetezintoegelige versjiensele, deë neet wetesjappelig verklieëd kinne weëde. Mieëstes kinne de versjiensele óch weëde aagedeed mit ''boetezintugeligboetezintoegelig'', weil ze neet mit de fysieke zintugerzintoeger weëde ópgemerk, indeen zoeën versjiensel durch ieëmes weëd ópgemirk. 't Woad '''Paranormaal'paranormaal'' sjteet vuur ''vuurbei 't normaal'', oeë de leste woad synoniem sjteet vuur ''fysiek''. I de wetesjap sjteet me gewuënlig (get) sjkeptisj teëngeuëver dees versjiensele, allewiel 't de leste decennia serieuzeserieuzer weëd benaderd.

Bekank zeenzint verhale uëver [[geis]]versjieninge of [[demoon|demone]]. Meh doa neëve weëd i vöal literetuur en monkelinge uëverlevering gesjproake uëver vreëme deerlige weëzes wieë [[weerwólf]]er, [[kryptide]] wieë de [[Mónster va Loch Ness]] en [[hellehónd|hellehónker]]. Óch guëf 't [[Elementaal|elementale]] wieë [[trol]]le, [[elf]]e, [[fee]]ë en [[kobolde]]n. I jieëker keltuur guëf 't zölke weëzes en vergelikbaar verhaler doa-uëver. Wieë me hei demone kint, kint me i de islamitisje weëlt [[dzjinns]], deë (hauf-)demonisj kinne zing. Vergeliekbaar zint de [[Oni]] oet Japan.

De leste joare guëf 't inne tendens va tównimenke interesse vuur paranormale óngerwirpe, oeë-ónger te han va gave's. Vöaral i de media is aadach vuur [[mediums]] deë noa ege zagge mit uëvergegenge kanne communicere. Mit bepaalde sjpelle en rituele kint me wieër óch ''[[seances]]'' hawwe, wieë mit d'r bekanke [[ouija-bórd|ouija-tafel]]. Dit weëd óft waal gezieë as ing geverlige beëzigheed, weil vöal juug dit soart experimente oetveure en doanoa i perbleme rake óf zawwe rake durch lieëger weëzes wieë demoner deë minsje kanne [[bezitteheed|bezatte]]. Mit seances kint me besjeier va g'ne ziej óntvanke, allewiel 't waal as risicovól weëd gezieë. Mit ''[[Channelingchanneling]]'' zuug de medium zèlf kontak mit ónsjtóffelige weëzes (mieës geister), oeë-bei de medium deent as litterlige boodsjapper va ge doeëderiek. Anger gave's zint zoeëget as heling, oeë-bei de medium óft [[sjamaan|sjamanisje]] egesjappe weëd tówgereëkend. De heling verluëp via ceremonieë en weëd óch aagedeed mit [[alternatieve gezóndsheidszörg|alternatieve gezunkeedszörggezungheedszörg]] meh weëd óch geassocieerd mit óplichterie durch dejieënige mit ing sjkeptisje hawwing teënge-uëver paranormale gave's en 't fenomeen paranormaal i 't algemeë.

Óft weëd 't hauw va dees egesjappe geassocieerd mit 't kanne communicere óf zeen va ónsjtóffelige weëzes. Óch psychisje kraafte wieë magie, [[telepathie]] en [[telekinese]] weëde gezieë as paranormaal vermoage. Sómmige minsje zage [[astrale ries|astrale riezer]] mit te make (ónsjtóffelig rieze), te kanne vuursjpalle óf [[levitatie]] mit te make.

Al aa 't eng va de [[negetiende iew|neëgetieënde ieëw]] woeëde paranormale versjiensele en 't bewies doa vuur óngerzoch. I 't wetesjappelig óngerrich woar d'r Britse psycholoog [[William McDougall]] i 1927 d'r ieësjte prominente docent deë gepleit hat vuur ing academisje richting vuur de parapsychologie óp de Duke universiteet oeë heë i dat joar góng docere. Mieëstes weëde i zing experimente aadach gehawwe vuur de vroag óf 't e leëve noa de doeëd guëf (en indeen joa: óf doamieëdoamit de geis óch besjteet.) Óp de [[Duke universiteet]] koam McDougall i kontak mit d'r bioloog [[J.B. Rhine]] oeë heë ingóng óp inne't vuurstel va d'r bioloog um same te wirke mit dön experiment uëver mediums en telepathie. Konkreet hilt 't experiment i dat de vermeudelige medium kieërte óf 't aatal tippels óp inne dobbelsjteë (zunger gebroek va kansbereëkening) mós góng raje óp basis va dön paranormale gave's. Hei-mit woeëd geperbeerd bewies te vinke vuur 't besjtoa va boetezintugeligeboetezintoegelige waarnimming. 't Experiment woeëd sjtark bekriteseerd vaweënge de vöale fuite i de procedure va 't óngerzeuk, meh neettemin woeëd de monografie ónger d'r titel ''Extrasensory Perception'' i 1934 vastgelag en gepubliceerd durch de ''Society for Psychical Research'' i g'n Amerikaansje sjtad [[Boston]].

* Korresponderend attikel op de Hollesje en de Ingelsje Wikipedia:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Paranormaal

https://en.wikipedia.org/wiki/Paranormal

* Cavendish, R. (1975). Elseviers encyclopedie van het occultisme en de parapsychologie. Amsterdam: Elsevier Nederland B.V.