Kèrmes: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
K nog get kleins, leuk artikel trouwes! |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Tekslien 1:
{{Dialek|Valkebergs}}
'''Kèrmes''' ies 'n jaorliks truukkièrend fiès in dörp of sjtad. 't Woord ies aafgeleid van kèrkmès, dat [[Heilige Mès]] in de [[kèrk]] beteikent. Dees mès weurt op dan opgedrage es herinnering aan de wiejing en/of sjterfdaag van de petroan[[heilige]] van 'n kèrk.
Dèks weurt kèrmes gehoute ter ière van [[Sacramentsdaag]] of nao de [[brónk]].
==Gesjiedenis==
't Gebruuk geit truuk nao [[tempel]]wiejing van de [[Juud]]de of ouch nao 't [[leechfiès]], dat in [[november]] vèlt en dat 8 daag doert.
In de [[katholiek]]e kèrk woort 't fiès in de tied van [[Constantien de Groate]] gebrukelik, alhoewaal in sumpele opzat. <br>
Aanvankelik waor kèr(k)mès de geleze [[Heilige Mès]] bie de inwiejing van 'n kèrk. Saer de 9e ièw ies 't ouch de herdinkingsdaag van de [[kèrkwiejing]] of de [[namesdaag]] van de petroanheilige. De jaorlikse, fièstelike herdinkingsmès woort aangevöld mèt 'n groat fiès. In nog later tied krieg de waereldlike viering sóms de euverhand. Op väöl plaatse haet kèrmes dan nieks miè te make mèt de oarsjprónkelike bedoeling.
Neve de fièstelikhede woort ouch handel gedreve en rech gesjproke. Dat gebeurde meistal op 't [[kèrkhof]]. Um diverse rae ginge zoawaal [[katholiek]]e [[kèrk]] es de sjtaat ziech verzètte tege dees al te väöl veurkómmende kèrmesse. In sómmige plaatse waal 7 kièr per jaor. In Limburg woorte in 1777 reigelsj aafgekóndigd door de Generaal Sjtate. Die hele in dat in de [[Leng van Overmaze]] alle kèrmesse op de 1e zóndig nao [[Heilige|Sint]] [[Maarten]] ([[11 november]]) mooste weure gevierd. 't Fiès moch neet langer doere es 3 daag. Me neumde dit de ''Hollandse kèrmes''.
==Kèrmes==
De meiste kèrmèsse zint de jaorlikse verjäördaag van de parochiesjtiechting bie de inwiejing van de de kèrk door de [[biesjop]].
Regel 14 ⟶ 16:
Allein bie zomerkèrmes vinge d'r processies plaats en sjtoon d'r attracties op 't plein.
==In hoes==
De familie nuèdig familie van boete 't dörp oet. Dao weure [[vla|vla's]] gebakke, [[kou sjotel]] en bruèdsjes gemaak. In 'n wei weurt 'ne [[zjwiek]] ('ne houte dansvloer) gelag en dao op weurt gedanst. Later weurt 't danse nao patronate en groater café's verplaats. Tot in de jaore 50 van de 20e ièw waor kèrmes 't enigste fiès op 't dörp. Väöl pare lièrde ziech kènne bie dees gelegenhede.
==Bónte kèrmes==
't Woord kèrmes weurt ouch toegepas bie väöl drökte, kabaal en leve.
'ne Bónte kèrmes weurt bv. gezag es emes gekleid ies mèt allerlei bónte kleure bie-ein of es 'n interieur väöl bónte elemente bevat.
==Trivia==
''Kèrmes in de hèl'' of de ''duvele höbbe kèrmes'' wilt zègke, dat 't regent en de zón sjient tegeliek. <br>
''Kèrmes zónder vla'' beteikent: ruzie höbbe of ze gepiezzeld ('n pak sjlaag) kriege.
[[Kategorie:volkscultuur]]
[[da:Tivoli (omrejsende)]]
[[de:
[[en:Funfair]]
[[fi:Tivoli]]
| |||