Savelsbösj: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
KGeen bewerkingssamenvatting
bewèrkingsconflict
Tekslien 1:
{{Dialek|Valkebergs}}
[[Aafbeilding:Savelsbösjwkped06.JPG|thumb|right|'n Depe gröb in de Savelsbösj]]
'''Savelsbösj''' (Nederlands: '''Savelsbos''') ies 'ne groate bösj van 240 ha op 't plateau in [[Nederlands LImburgLimburg|Zuud Limburg]]. 't Betref hie 'ne hellingbösj tösje [[Keer]], [[Se-Gietere]] (Sint Geertruid), [[Groeselt]] (Gronsveld) [[Moersjelt]] (Moerslag) en [[Riekelt]] (Rijkholt), 80 maeter bove-n 't [[Maas]]dal. DeDees dörper höbbe de óntwiekkeling van de bösj iesbepaald. ónderverdeildDe sjtiel hellinge in de Èèsjderbösj,bösj demaakde-n Riekelderbösj,'t deónmeugelik Riesebergum hie boewland en deweie eigelikeaan Savelsbösjte lègke. InVanoet de't bösjoaste sjtoonloupe de buimgröbbe en sjtruukdelle tegeriechting sóms't sjtiel hellingeMaasdal. DaotösjeDees doorgröbbe loupezint gröbbeóntsjtange umdat zie rege- en doajwater aafveurde. Later gebruukde de luuj ze es verbingingswaeg, de zoageneumde [[holle waeg|hol waeg]], tösje de buurtsjappe. De hudige hoofweeg tösje Groeselt en Se-Gietere ies zoane holle weeg. De bekèndste gröbbe zindoor de bösj zint de Sjoan gröb, de Sjegkeldergröb en de Dorrewaeg. 't Gebeed vèlt ónder [[Sjtaatsbosbeheer]]. De bösj ies ónderverdeild in de Èèsderbösj, de Riekelderbösj, de Rieseberg en de eigelike Savelsbösj.
==Biotoop==
[[Aafbeilding:SnièklökskesSavelsbösjwkped06.JPG|thumb|leftright|Sjnièklökskes in de Savelsbösj]]
In de bösj hoeze zeldzaam deersoorte wie de [[hermelien]], de [[bunzing]], [[sjteinmarter]] of [[fewien]], de [[eikelmoes]] en de [[hazelmoes]]. Ouch väöl [[vogel]]soorte en [[plant]]esoorte zint hie te zeen.
==Cultuur==
[[Aafbeilding:Savelbösjkiezelkoelwkped06.JPG|thumb|right|'n Kiezelkoel in de Savelsbösj]]
In de 19e iew höbbe [[Belzje]] archeologe hie [[prehistorie|prehistorische]] [[vuursjtein]]miene óntdèk. 'n Groat aantal gebruuksveurwerpe woort daobie gevónge. De miene besjoonbesjtoon oet hónderde kleiner koele, woa-oet de luuj zoan viefdoezend jaor geleje de vuursjtein haolde veur hun getuug (o.m. biele en hakke). Tot in de 19e ièw woort vuursjtein ouch gebruuk um vuur te make mèt hölp van 'n [[tónteldoas]].
 
Bie Moersjelt liek 't geologisch monument ''Moersjelt'', woa in vreuger tieje [[kalksjtein]] of [[mergel]] woort gewonne um land en weie te mergele (bemèste). De [[mergel]] kump hie en dao aan de oppervlak en dao zint ingeng innao de berg(groeve) in.
 
Oet ein [[kiezelkoel]] ter plaatse woort jaorelank kiezel gegrave um te gebruke umbie waeg te't verharde van waeg.
==Informatie==
Bie bezeukersjcentrum ''De Bosjrand'' in Moersjelt en op informatiepanele in [[Ikkelder]], Se-Gietere en Riekelt kènne wandelaersj ziech melle en/of informere euver wandelroutes en róndleidinge in de vuursjteinmiene o.l.v Sjtaatsbosbeheer.
 
[[Kategorie:Nederlands Limburg/bösj]]
[[nl:Savelsbos]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Savelsbösj"