Salische wèt: Versjèl tösje versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
plaetsje d'r bie
Mergelsberg (Euverlèk | biedrages)
Geen bewerkingssamenvatting
Tekslien 1:
{{dialek|Norbiks}}
[[Image:Salic_Law.png|thumb|250px|Clovis dicteert de Salische Wèt]]
De '''Salische Wèt''' (in 't Latien ''Lex Salica'') dateert oet 't begin van d'r 6de ieëw, oet d't tied van de [[Merovinger|Merovingische]] koning [[Clovis]], dae töt d'r sjtam van de [[Salische Franke]] huèrdehuërde. In zie riek laefde versjèjje [[sjtam (antropologie)|sjtamme]] same en e leet 'n [[wèt]] óptekene öm de orde te kènne haandhave. De Salische Franke laefde vör de vólksverhuzinge rond de IJssel, ze verplaatsjde zich an 't èng van 't [[Romeins Riek]] nao Brabant en veroverde van dao-oet [[Gallië]] en nao vereniging mèt de [[Ripuarische Franke]] waoërte oonder [[Karel d'r Groeëte]] sjtamme in Duutjsland, Zjwitserland en Noord-Italië oonderwórpe. Hiedör kieëm e groeët deel van West-Europa oonder de Salische Wèt.
==De Franke==
De Salische Wèt waor èng van de örsj gesjraeve wètte saer d'r [[Romeinse tied]]. IeéderIeëder lete de [[Bourgondiërs]] en de [[Visigote]] ooch al wètte mèt betrèkking töt hun [[Aodgermaans]] gewuënterech óp [[papier]] vervatte. De wèttekste gonge vöral över [[erfenis]]kwesties, [[klowweriej]], [[moord]] en [[gewaeld]]. De [[sjtraof|sjtraove]] waore bekaans allemaol gaeldsjtraove. Openbaar aanklagers besjtónge neet, allèng de benaodeelde of hun familie (bie bieväörbeeld moord) koesse 'n klach indene. De [[doeëdsjtraof]] waoérdwaoërt in driej gevalle oetgesjpraoëke: es me 'ne moord pleegde zoonder ènnige aanleiding, es me ieëmes [[verkrachting|verkrachde]], of es me de vrów van ziene vader trówde.
 
Zoe waor de boete vör 'ne moord 200 [[solidus (munt)|solidi]]. Es d'r beklaagde dis sóm neet koes betale an de familie, moes zieng familie 'm helpe an dis sóm te kaome. Lukde dit neet, dan waoërt d'r beklaagde [[verbanning|verbanne]] of waoërt e 'ne [[sjlaverniej|sjlaaf]] van de familie van d'r vermoorde.
Tekslien 15:
 
"Maltho thi afrio lito"
('IkIch zegzèk (''maltho'') jedich (''thi''): ikich maak (jedich) vrijvrie (''afrio''), halfvrijehaofvrieje (''lito'')')
 
Dis formule waoërt gebruukt bie de vrielaoting van [[liefeigeneliefegene]]n. Taalkundig zeunt dis reskes van de Frankische taal biezoonder belangriek ömdat de sjrieftaal oonder de Franke namelek bekaans oetsjletend [[Latien]] waor.
 
==Japan==
[[Japan]] noom in 1889 in naovolging van de groondwèt van 't Koninkriek Pruise de Salische erfopvolging óp in de groondwet. Ieëder waore d'r ach vrówweleke keizers.
[[Categorie:Franke]]
[[categorie:rechwètte]]
[[af:Saliese wet]]
[[als:Lex Salica]]
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/wiki/Salische_wèt"