Versie op 8 nov 2005 12:14 bewirk Aelske (Euverlèk \| biedrages) Administrators 16.588 bewerkingen K o.a. absis en klokke debie en sjpelling kèrk verbeterd ( mèt accent grave ;)) ← Gank nao de veurige diff		Versie op 9 nov 2005 13:41 bewirk óngedaon make Aelske (Euverlèk \| biedrages) Administrators 16.588 bewerkingen oetgebreid en architectuur Gank nao de volgende diff →
Tekslien 3: 'n '''Kèrk''' ies 'n geboew woa-in 'n religieus gemeinsjap bie-einkump veur 'n ièredeens of 'n [[godsdeens]]oefening. Dao besjtoon diverse soorte kèrke, van ganse sumpel zaalkèrkskes tot weuste [[kathedraal\|kathedrale]] en [[basilieke]]. ==Soorte kèrke== * 'n '''Zaalkèrk''' ies , meistal 'n klein, ~~einbeukig~~einbeukige ~~kèrkske~~kèrk. * Bie 'n '''Kruuskèrk''' weurt 't [[sjeep]] van de kerk gekruus door 'n dweersjsjeep of dweersjbeuk, zoadat 't oppervlak 'n [[Latiens]] of [[Grieks]] [[kruus]] vörmp. * De '''Hallekèrk''' ies 'n type geboew woabie de ziebeuke dezelfde huègde höbbe es 't mieddesjeep. Dao bevinge ziech gein boveleechte in. * De '''Abdijkèrk''' of '''Kloasterkèrk''' ies de kèrk van 'n [[kloaster]] of [[abdij]]. * 'n '''Kathedraal''' of in Nederland ouch waal Domkèrk geneump, in [[Italië]] ''duomo'', ies de hoofkèrk van 't bisdóm en van de [[biesjop]]. Binne op 't [[koar]] sjteit de ''cathedra'' (de biesjopszetel) opgesjtèld. De biesjop deit hie de [[preester]]wiejinge en ander plechtighede. 't [[Kapittel]] of kanunnike, (college van geistelike adviseursj) hèlt hie ziene vaste koardeens. Kathedrale zint meistal groate, weuste geboewe mèt rieke verseringe. Bekènde veurbeelde zint geboewd in [[gotiek\|gotische]] sjtiel, zoa es de dóm van [[Remuunj\|Remung]], [[Den Bosch]] en van [[Utrech]]. * Aan 'n '''Kapittelkèrk'''~~. Aan dees [[katholiek]]e kèrk~~ ies 'n college van kanunnike verbónge. Meistal bevingk ziech hie in 'n groat [[koar]], dat door 'n [[doksaal]] van 't kèrk[[sjeep]] gesjeije ies. Op 't koar weurt ederen daag 't koargebed (getiede) geleze en gezónge. [[Aafbeilding:Parasolbasiliekmeersjewkped05.JPG\|thumb\|150px\|left\|Conopeum in de basiliek van Meersje]] * 'n '''Basiliek''', 't woord kump van 't Griekse ''basilica'' (wat keuninklik beteikent), waor oarsjprónkelik 'n geboew mèt de functie van rechplaats of woa mert woort gehoute. Saer de 4e ièw weurt de naam gebruuk veur 'n type christelike kèrk. Eigelik geit 't hie um eine ièretitel dae door de [[paus]] weurt toegekènd. V'r óndersjeije 'n ''basilicae majores'' en 'n ''basilica minores''. De majores zint de 4 aartsbasilieke, die alle veer in [[Roame]] liegke: de [[St. Pieter]], de St.[[Paulus]] tösje de Moere, de [[St. Jan]] van Lateranen en de [[Maria\|Santa Maria Maggiore]]. Bie ander veurbeelde geit 't um 't minorestype. Veurbeelde zint: de [[Maria\|Sleve Vrouw]] van 't [[Heilig Hart]] in [[Zittert]], de [[Sint Servaos]] in [[Mestreech]], de [[Heilig]] Blood in [[Meersje]]. Basilieke zint (binne) te herkènne aan 't [[conopeum]] ('ne gesjtreepde parasol} en aan 't [[tintinnabulum]] ('n tumpklökske]]. De basiliek ies 'n lankwerpig geboew, dat verdeild ies in drie of 5 beuke, gesjeije door pilere of zule. 't Mieddesjeep ies hoager en breijer en krieg leech door boveleechte. Op 't ing bevink ziech de [[absis]], woa 't mieddesjeep gekruus weurt door 'n dweersjbeuk of [[transep]]. Zoa óntsjteit 'n T-vörm. Aan de ander zie van 't hoofsjeep liek d'n ingank of [[narthex]]. [[Aafbeilding:Holsetkerkwkped04.JPG\|thumb\|200px\|right\|Parochiekèrk in [[Hozelt]] (Holset)]] * De '''Parochiekèrk''' ies de kèrk van 'n bepaalde [[parochie]]. 't Parochiebesjtuur, mèt es veurzietter de [[pesjtoar]] en de parochiane zörge veur 't ónderhoud van 't geboew. Parochiane weure hie [[duip\|geduip]], doon de [[communie]] en weure [[vormsel\|gevörmp]]. Sóms [[trouwe]] ze ouch hie veur de kèrk of weurt 'r de [[begreffenis]]deens gehoute. De [[Pesjtoar]], sóms geholpe door 'ne [[keplaon]], deit de [[ièredeens]]te. * 'n '''Sjoelkèrk''' ies 'n geboew of plaats, woa [[katholiek]]e bie-einkómme veur hun [[ièredeenste]] en [[Heilige Mès]]se. In de [[17e iew]], in de tied van de Republiek der Zeven Provincieën waore diet verborge kèrke ofwaal gedoogde ruumdes, woa tege betaling van ''admissie'' of ''recognitiegeld'' vieringe mochte plaatsvinge. De veurwaarde waor, dat de geboewe neet herkènbaar waore es zinde 'n kèrk en dat 't begin en ing van de plechtighede van de katholieke neet samevele mèt die van de [[gereformeerd]]e. Diet sjpeelde veural in [[Holland]] en in 't gewes [[Utrecht]]. Hie maakde me gebroek van sjuurkèrke, die op gewoon sjure leke. <br> In [[Nederlands Limburg\|Zuud Limburg]] woorte in de Franse tied, deep ónder de grónd, in de [[mergelgrotte]] kèrkskes ingeriech. Dit gebeurde ónder andere in [[Valkeberg]], [[Geulem]], [[Bieëmele]] en [[Sub]].<br> De meistge sjoelkèrke zint in de è hèlf van de 19e ièw aafgebroke. * 'n '''Simultaankèrk''', woort in de [[Franse tied]] en ónder de regering van [[keuning Willem 1]] (1813-1840) gebruuk door versjillende kèrkgemeinsjappe. ==Kèrksjtiele== Kèrkgeboewe kènne ouch ónderverdeild weure in bepaalde architectuur-sjtiele: * [[Romaans\|Romaanse kèrk]] * [[Gotiek\|Gotische kèrk]] * [[Renaissance\|Renaissance kèrk]] * [[Barok\|Barokke kèrk]] * [[Rococo kèrk]] * [[Klassicisme\|Klassicistische kèrk]] * [[Neo-romaans]]e kèrk * [[Neo-gotiek\|neo gotische kèrk]] * [[Neo-Renaissance]] kèrk * [[Watersjtaots kèrk]] [[Neo- classicisme]]) * [[Modern]] kèrk ==Inwiejing== Veurdat 'n kèrk of kathedraal in gebroek weurt genómme kump de biesjop 't geboew plechtig inwieje: de [[kèrkwiejing]]. De kèrk krieg dan ouch 'ne eige [[petroanheilige]]. ==Ónderdeile van 'n katholieke kèrk== * [[absis]] * [[transep]] * [[narthex]] * [[klokke]] * [[kèrktore]] * [[~~sacramantstore~~sacramentstore]] * [[sjeep]] of [[beuk]] (verdudelikingspagina's) * [[koar]] (verdudelikingspagina (ouch zankgroep) Regel 29 ⟶ 47: * [[oksaal]] * [[kapel]] * [[absidiool]] * [[altaor]] * [[beechsjtool]]

Kèrk (geboew): Versjèl tösje versies