Château Sint-Gerlach: Versjèl tösje versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
bron: Landgoed St.. Gerlach, A.Schulte en A Warffemius 1999 |
K foto's |
||
Tekslien 1:
{{dialek|Valkebergs}}
[[Aafbeilding:Houtemkesjtièlenkèrk2.jpg|thumb|275px|Chateau Sint Gerlach en de Gerlachuskèrk.]]
[[Plaetje:Houtemkesjtièlenkèrk.jpg|thumb|275px|Gerlachuskèrk en Château St. Gerlach]]
'''Chateau Sint Gerlach''' ies 'n veurmalig kloaster oet de 13e ièw in de kern [[Sint-Gerlach]] in [[Houtem (Valkeberg)|Houtem]] ([[Valkeberg]]). In de 1706 ièw lièt proos van Cauwenberg, ter plaatse, 'n nuuj kloastergeboew neerzètte in [[Maaslandse renaissance]]sjtiel. De architect ies ónbekènd, meh de sjtiel en ander boewactiviteite in de umgeving laote dinke aan [[Laurens Meffardatis]] (1672-nao1744). [[J.J. Couven]] (1701-1763), waarsjienlik 'ne lièrling van häöm, zou later de oetbreiinge, de vleugelsj en de pachhaof óntwerpe. Dae [[carréboerderie|carrévörmige pachhaof]] lik 'n paar hónderd maeter van de hoofboew aaf. [[Johann Adam Schöpf]] sjilderde in de 18e ièw [[barok]]-[[rococo]]fresco's op plafón en moere van de kloasterkèrk, die geboewd waor tösje 1720-1727.▼
[[Plaetje:GerlachMozaïkeiwkped06.jpg|thumb|275px|Kesjtièl, kèrk en mosaïek-ei]]
▲'''
[[Mathias Soiron]], architect en adviseur van de [[zuuster (religieuze)|zuustersj van 't kloaster]], maakde in 1781 'ne plattegrond van 't gans domein St. Gerlach. Hae ontworp ouch architectonische elemente veur 't interieur. In 1797 weurt 't good verkoch en krieg 't proostehoes de besjtumming van landhoes. De [[barok]]ke kloasterkèrk weurt in 1806 aan de parochie gesjónke, um deens te doon es parochiekèrk. Tot dan gebruukde die de [[Martinus]]kèrk op [[Vroenhof]]. In 1830 verboewe ze de kloastervleugel tot kesjtièlboerderie, de "pandhaof" geneump. 't Gans complex is gelege in de beemde van de [[Geul]]. In 1996 vingk 'n groate restauratie plaats, woanao alle geboewe (behalve de kerk) 'n horecafunctie kriege.
Regel 10 ⟶ 12:
==Gesjiedenis==
In 't begin van de 13e ièw sjtiech [[Gosewien IV]], hièr van [[Valkeberg (plaats)|Valkeberg]] same mèt de proos van 't [[kloaster]] in [[Heinsberg]] 'n kloaster in Sint-Gerlach. 't Betref 'n [[Norbertien]]se proosdie op de plek woa rónd 't jaor 1165 ridder [[Gerlach]] es kloezenaer gelaef haet. Van mannekloaster weurt 't op 't ing van de 13e ièw tot vrouweconvent. 't Waor veural bie adellike dames in trèk. Ónder de [[Tachtigjaorige oorlog]] haet 't geboew väöl te lieje. 't Brent twiè kièr aaf. Bie 't [[Partagetractaat]] in [[1661]] weurt 't kloaster 'n Sjpaanse enclave in Sjtaats gebeed. In begin van de 18e ièw versjiene 'ne nuje kloastervleugel, 'n proosteweuning en 'n kloasterkèrk. Ónder invlood van de ideeë van keizer [[Josef II]] weurt 't kloaster in 1785 opgeheve. De euvergebleve zuustersj vertrèkke nao [[Remunj|Remung]]. In 1797 gölt [[Mathias Sleypen]] 't complex. Es 'r ein jaor daonao sjtörf geit 't eigendóm euver nao dochter Sibylle, getrouwd mèt [[Martin Jacob Schoenmaeckers]]. Via dochter Anna Elisabeth Walburga erf de oudste kleinzoon [[Francois Corneli]] 't hoes. Hae ies burgemeister van Houtem en woont op 't kesjtièl.
Door vererving kump Sint Gerlach in eigendóm van baron [[Robert de Selys de Fanson]], president van 't hoag gerechshof in [[Luuk]]. In 1910 woont 'r op 't kesjtièl en lièt 't modernisere. Ziene kleinzoon zal in 1979 't complex legatere aan de parochie Sint Gerlach, die 't euver dreug aan de Sjtiechting Behoud-Sint-Gerlach. Zie lièt, gesjtimuleerd door horeca-óndernummer en Houtemenaer [[Camille Oostwegel]], de vervalle geboewe in 1996 restaurere ónder leiding van [[P.A.M.Mertens]]. Kesjtièl en pachhof, ónder de naam ''château St. Gerlach'', zint allewiel restaurant en conferentie-oord. In 't veurmalig kloaster bevingk ziech saer de restauratie van 1996 'n baekapel mèt 'n moer[[mozaïek]] gecombineerd mèt [[fresco]] van [[Irene van Vlijmen]]. De kunstenares ies teves de maakster van 't mozaïek op 't groat drièjend ei op 'ne sokkel, dat veur 't kesjtièl sjteit.
{{Commonscat|Château Sint Gerlach|Chateau Sint-Gerlach}}
[[Categorie:Valkeberg]]
| |||