Sjaepebank
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'ne Sjaepebank of dingstool waas inne middelieëven en in 't ancien régime de veurluiper vanne hujige sjaepekólleezjen in Belsj en 't Kólleesj van B&W in Nederlandj. De take vanne sjaepebank góngen aevel wiejer es de hujige take van dees kólleezje.
Oppe ieëste plaats hawwe zie 'ne richterlike taak dae persoeanen en geujer aangóng die binnen 't rechsgebied, de stad of de hieërlikheid, vole. Aafhenkelik vanne graod vanne jurisdictie (hoger, middel of leger) waas de sjaepebank beveug bepaoldje misdriever te berichte toet 'n zeker kapitaalwaerd en ouch oetspraok te doon in börgerlike óneinheid. Wiejer kóste crimineel zake (hoger jurisdictie) ouch toete beveugheje huuere, behave veur dees woveur liefstraofe gólje; dees vole namelik ónger landjshieërlike amtenieëre, wie groeatbaljuws, houfsjoltje, drosserte enzowiejer.
De vriewillige rechspraok, wobie ouch euverdrach van ónreurendj good en irfverdeilinge huuerdje, haw ouch plaats veure sjaepebank; hierop móchte zie onnans registraasjerech (póntjpenning) höffe.
Boete de richterlike taak haw de sjaepebank onna bestuurlike take. Op regelmaesige ge-irfdjedaag (goewdaag) besproke zie 't gemèndjebeleid. Dit ómvadje ouch de organisaasje vanne inning van bestumdje belastinge die wore versjöljig anen dörsphieër, de aanstèlling van óngerwiezers en wiesvroulje, 't drage van zörg veure begenkelikheid van waeg en water, 't behieëre van gemèndjegróndj en 't verzekere vanne dörpsveiligheid.