Rembrandt van Rijn

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Zelfportrèt (1640)

Rembrandt Harmenszoon van Rijn (15 juli 1606 - 4 oktober 1669) waor 'ne Nederlandse kunssjilder dae algemein besjouwd weurt es eine van de belangriekste kunstenaersj oet de 17e ièw (de Nederlandse Gouwe ièw). Rembrandt sjilderde neet allein, meh maakde ouch etse en teikeninge.

Biografie

Rembrandt woort gebore in Leide, es neugende kind in e gezin dat oeteindelik tièn kinger zou tèlle. Ziene pap, Gerritsz. Van Rijn, waor meulenaer en zien mam waor de dochter van 'ne bekker. Rembrandt góng in Leide nao de Latiense sjoal en sjtudeerde korte tied aan de universiteit van Leide.

In 1621 maakde Rembrandt de besjliessing um zien leve gans aan 't sjildere te wieje. Hae naom lès bie de sjilder Jacob van Swanenburgh oet Leide. Later ouch nog bie Pieter Lastman in Amsterdam. Nao 'n korte lièrperiode in Amsterdam eupende hae 'n atelier in Leide, dat 'r deilde mèt ziene vrund en collega Jan Lievens. Zie inspireerde ziech ónderein en de sjtiel van hun vreug werke liekent zoa opein, dat de werke destieds dèks neet oeterein gehouwte koeste were. In 1627 naom hae veur 't ièrsj zelf lièrlinge aan. Ziene ièrsjte lièrling waor de destieds 14-jaorige Gerard Dou.

De Nachwach

In 1631 waor hae al zoa bekènd gewore, dat 'r 'n paar portrèt-opdrachte in Amsterdam kreeg. Hae góng dao wone en trok in bie ziene kunshandelaer Hendrick van Uylenburgh. In 1634 trouwde hae mèt Hendricks rieke niesje Saskia van Uylenburgh. Via häör kaom hae in hoager kringe terecht, woadoor zien bekèndheid nog groater woort.

In 1639 verhuusde Rembrandt en Saskia nao e veurnaam hoes in de Amsterdamse Breesjtraot, in de juudse wiek. Hie ies allewiel 't museum "Het Rembrandthuis" gevestig, en de sjtraot hèt tegewoordig Jodenbreesjtraot. Hun ièrsjte drie kinger sjtorve vlak nao de geboorte. In 1641 krege zie 'ne zoon, dae ze Titus neumde. Saskia sjtorf kort daonao. Rembrandt naom 'n hoeshoudster in deens, Geertje Dirckx, die häöm vervolges probeerde te dwinge mèt häör te trouwe. 'n Rechszaak waor 't gevolg. Oeteindelik góng zie vriewillig weg oet Rembrandts hoes.

Rónd 1645 kaom Hendrickje Stoffels es kingermaedsje veur Titus bie Rembrandt in hoes. Zie kreeg 'n relatie mèt Rembrandt en in 1654 krege zie 'n dochter, Cornelia. In datzelfde jaor kreeg Rembrandt 'n berisping van de kèrk, umdat hae óngetrouwd mèt Hendrickje samewoonde.

In daen tied koch Rembrandt väöl kuns, kostuums en curiosa. Diet koes hae èvvel neet betale en daodoor kaom 't in 1656 tot e failissement. Ouch zien hoes koes Rembrandt neet behouwte en hae verhuusde nao 'n eenvoudige weuning aan de Roazegrach. In dezen tied óntwiekelt ziech bie häöm de eigezinnige sjtiel. Van epische en riek opgezatde sjilderinge verandert dat in geconcentreerde interpretaties van biebelse verhaole. Ouch ies ’n kentering ziechbaar van riek gedetailleerd nao sjtil en allein. De actie geit nao de achtergrónd, de ruumde weurt egaler um ’n fróntaal wèrking te kriege. ’t Hollands fantasielandsjap greujt nao ‘n karakteristieke en realistische Hollandse wiedsheid mèt atmosferische klaorheid. ’t Rembrandtiek leech ies karakteristiek en weurt later nao häöm geneump.

Rembrandt euverlaefde Hendrickje en Titus, en wie 'r in 1669 sjtorf laefde van zien gezin allein nog Cornelia. Hae woort in e ónbekènd graaf in de Westerkèrk begrave.

Bekèndste werke

• De anatomische lès van Dr. Nicolaes Tulp (1632)
• De compagnie van Frans Banning Cocq (miè bekènd es De Nachwach, 1642)
• Bathsheba (1654)
• 't Juuds bruudsje (1664)
• Diverse zelfportrètte