Ploog

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De ploog is e landjboewwirktuug det innen akkerboew wuuertj gebroek veure gróndj, worin 't gewas wuuertj gezejdj of gepaotj, te kieëre, te verchreumelen en praoper te make.

De ploog is 'n dooróntwikkeling vanne hak en 't aerdgetouw ofwaal haokploog en woort oearsprunkelik getróch door luuj of lasdere wie usj en paerd. De dore gróndj sjuvendje haokploog verdabdje de gróndj slechs toet 't aop woor. 'n Volgendje óntwikkeling waas 't móntere van e kieërblaad (of reister) óngere ploogboum dae t'n slot woort veurzeen van twieë rajer ane veurkantj. Daomit waas de kieërploog óntwikkeldj gewaore. Deze reister kieërtj de gróndj óm, zodet d'n óngergróndj nao baove kump enne oppervlakdje mit ónkroed, reut en reste vanne veurige ougs waeren óngergeploog.

De basisóngerdeiler van 'n ploog zeen: e mets- of sjiefkouter, 'ne veurkyuper, 'n sneej enne reister. 't Guuef versjillige saorten aan ploog naogelang de gróndjsaort: wie zandj, leem of klei, of de constructie: ein sjieër of mieëder sjieëre, drejjendj of róndjgäöndj.

Plogen is nuuedig veure gróndj losser te make, wodoor de baomstructuur en aafwatering verbaetertj en 't zejjen en 't óntkene van 't gewas mekkeliker geitj. Bie 't ploge waere de reste van 't ge-uigsdje gewas mitte reut en 't opgesjaote ónkroed óngergeploog, wodoor die es mèsstof dene.

'n Ploog kan eventuuel gekómbineerdj waere mit 'ne voorpakker veur in eine wirkgank de gróndj klaor te lègke veur te zejjen of te paote.

E naodeil van 't regelmaesig plogen op einzelvendje deepdje is det d'n óngergróndj toch 'n slech doorlaotendje laog vörmp doordet de rajer vannen trèkker de ploogvoor aandrökken in kómbinaasje mit 't toesladdere vannen óngergróndj. Veur dit taenge te gaon is 't meugelik mit 'nen decompacter dees laog weer aop te braeke.