Pappegejje

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De Pappegejje (Latien Psittaciformes) vörme 'n orde vaan veugel die me vint in de trope en in de subtrope vaan 't Zuielek Haafroond. 't Zien middelgroete veugel, gemeinelek boont gekleurd, mèt 'nen helle, sjerpe snavel, stevege klawwe en 'n bovegemiddeld groete intelligentie. De eetgewuuntes versjèlle per soort: sommege soorte zien jegers, aandere aoseters, väöl vröchte-eters. Sommege ete nectar vaan blomme. E hemfelke soorte is geleef es hoesdier; neet allein um hun boont uterlek, meh veural ouch umtot ze minseleke stumme en aander geluide kinne naodoen.

De pappegejje zien nao de nuiste (genetisch gemotiveerde) inziechte rillatief ing verwant aon de zaankveugel en ouch wel aon de valkechtege. De orde is bekind sinds 't Eoceen, zoe'n 54 mieljoen jaor geleie. Ze valle oeterein in drei superfemilies, vief femilies, 92 geslachte en 'n klein 400 bekinde soorte. De superfemilies mèt hun femilies zien:

Echte pappegejje (Psittacoidea);
- Psittacidae (groete pappegejje, beveurbeeld de ara's)
- Psittaculidae (klein pappegejje, beveurbeeld de parkiete)
Kaketoes (Cacatuoidea);
Strigopoidea
- Nestoridae (de kea en de kaka)
- Strigopidae (de kakapo)

De echte pappegejje koume veur in Zuid-Amerika, Afrika, Azië en Australië zoewie op talloes eilen; zij zien de wieds verspreide vaan de drei superfemilies. De Kaketoes koume veur in Australië, op Nui-Guinea en diverse eilen in oostelek Indonesië en de zuieleke Filipijne. De Strigopoidea zien beperk tot Nui-Zieland en höbbe ziech in groete isolatie oontwikkeld.

Es hoesdier gehawwe pappegejje weure soms losgelaote of oontsnappe zelf. Dèks kinne ze in 't wèld euverleve. Zoedoende zien allewijl ouch in Europa verwèlderde populaties te vinde. Dit gelt in 't bezunder veur d'n halsbandparkiet, dee oondaanks zien tropische aofkoms ouch lieg temperature tollereert.

Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle