Oeës-Bergs

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

't Oeës-Bergs es d'r zuudoeëstelige oetleuper van 't Kleverlands

't Oeës-Bergs (Duutsj: Ostbergisch) is 'ne verzamelterm vuur dialekte die gekald weëde in e aantal gemindes in 't Bergs Land. In d'r volksmónk heesje ze dök "Bergisch" of sumpeleweg "Platt". Dit is evvel neet te verwarre mit de wetesjappelige benaming Bergisch, want doamit weëde alling Limburgse dialekte gemind, wie 't Düsseldörper of 't Solinger.

Typologie

't Oeës-Bergs is te definiëre es 'ne groop uueverganksdialekte tusje 't Zuud-Nederfrankisj en 't Leegsaksisj, wat me i Wesfale sjprik ("Westfälisch"). Durchdat d'r groop ten noordoeëste va g'n Uerdinger Linie (ik-ich) ligk, zint de dialekte verwant mit 't Kleverlands. Oeës-Bergs weëd doarum, zjus wie d'r ieëdergeneumde dialekgroop, óch waalens besjouwd es 'n variant van 't Nederlands. Tupisj vuur de Oeës-Bergse dialekte evvel is dat d'r ivlood van de Limburgse en Nederduutsje dialekte ónmiskenbaar is.

Topografie

Oeës-Bergs weëd gesjproke in 'n sjmaal sjtrook ten noordoeëste va g'n Uerdinger linie. De grens mit de Leegsaksisje dialekte weëd gevurmd durch de Eenheeds-pluralislien. Ten zuudoeëste van Remscheid valle de grenze va g'n Uerdinger en Benrather Linie (make-mache) same.

Oeës-Bergse dialekte weëde gekald in de nieëkste plaatsje: Mölm (Mülheim an der Ruhr), Esse-Werde, Esse-Kettwig, Velbed-Langeberg, Wuppertal-Elberfeld, Remscheid-Lüttringshausen, Remscheid-Lennep, Radevormwald, Hückeswagen, Wipperfürth, Marienheide, Gummersbach en Bergneustadt.

Wetesjappelike documentatie

De Oeës-Bergse dialekte woeëde vuur 't ieësj gedocumenteerd durch d'r Georg Wenker in 1877. Heë besjouwde de mieëtste dialekte die in dit grensgebeed weëde gekald es variante van 't Wesfaals. Huuj maak me dök óngersjeid tusje Wesfaalse en Oeës-Bergse dialekte.'n Sjtudie noa dialekgebroek hat aagetoeënd dat de dialekte weëde bedreig durch dialekverlees.

Literatoer

• Georg Cornelissen (2008). Meine Oma spricht noch Platt: Wo bleibt der Dialekt im Rheinland? Köln, Greven Verlag.
• Georg Wenker (1877). Das rheinische Platt. Düsseldorf, Georg Wenker.

Externe links

• ((de)) Kaat van de dialekte in 't Rienlank
• ((de)) Website uuever Bergse dialekte (incl. vuurbilder)