Naoljbós

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

'ne Naoljbós of spangebós is 'ne bós dae oetsloetendj besteit oet naoljbuim. Wen inne bós onna loufbuim veurkómme sprik me van 'ne gemingdje bós. Naoljbus kómme veur in gemäötigdje grunj wo 't inne wintjer kaad is enne baom minder voodzaam is. Zie kómme denouch 't meis veur op zandjgróndj, voorerme gróndj en hogerop op berghellinge toetane boumgrens. Naoljbuim höbbe gèn vlake blajer, meh naoljvörmige blajer. In Nederlandj vindj me naoljbós ónger angere oppe Veluwe, dao aangepaotj veur verstuving taenge te gaon en hout aan te levere veure mienboew in Limbörg.

Naoljbus zeen ermer aan plantjesaorten es loufbus. Dit kump doordet minder leech dore boumkroeane sjientj en oppe gróndj aankump, went naoljbuim staon korter opein. Hiedoor wuuert 't lestiger veur plantje toet vol wasdóm te kómme. Ouch wuuert de gróndj door e diek naoljpakkèt wodoor gènne rieke baom mit humus kan óntstaon. De gróndj wuuert zoer en is daodoor neet gesjik veur väöl plantje. Naoljbus zeen daotaenge waal riek aan saorte mos, wie baekerkesmos, koosjmos en rendeermos.

De struitsellaog in 'ne naoljbós wuuert gevörmp door aafvallendje naoljen en doead hout en is hieël geveulig veur verstuuering. In dees laog laeve väöl klènder bieëster. Baove de struitsellaog bevindj zich de moslaog dae mer inkel centimaeter hoeag is; hie greutj mos en zwem. Baovenoppe moslaog ligk de kroedlaog, worin graas greutj (veural saorte wie bosbieëmpgraas, helzwenkgraas, sjaopsgraas en roeadzwenkgraas). Gans baovenaan is de boumlaog mitte kroeane vanne buim. Tösse dees laog is kómpetiesje veur 't zónleech en oppe baom veur 't laoten óntkene vanne zäöj.