Miedwinterzónnewende

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Miedwinter of de miedwinterzónnewende vèlt rónd 21 december. De exacte datum kènt per jaor versjille, dat hingk aaf van de zónnewende. Die vèlt op de kortste daag van ’t jaor, es de nach ’t langs doert. Nao de miedwinterzonnewende zölle de daag wir goon lenge. “Lenge meh ouch sjtrenge” zaet ’t sjpreekwoord, dat aangeuf dat de winter dan ech ziene intrae zal doon. Met de miedzomer of miedzomerzónnewende, op 21 juni, gebeurt 't tegeneuvergesjtèlde, dan were de daag wir korter. De winterwende op 't noordelik haufrond vèlt same mèt de zomerwende op 't zudelik gedeilte en andersjum.

Historie

't Versjiensel van de zonnewende waor bie väöl volke aanleiding veur vieringe. Fièste oet dankbaarheid, die tot in dezen tied zin blieve doordoere.

De Romeine, vierde rónd de 21 december ’t fiès, de zgn. saturnaliën, van dae winterzonnesjtilstand, eigelik de wedergeboorte van ’t leech.

De Kelte vierde hun Yule fiès.

De Germane houwe rond dae datum de zoageneumde joelfièste, oet dankbaarheid. Die vieringe doerde 13 daag en 12 nachte. Wèrke waor d’r neet bie, meh des te miè väöl ete en drinke. Daobie woorte vreugdevure óntsjtoke en me seerde alles mèt greunblievende tek en tekskes. Dat waore symbole veur de vröchbaarheid.

Kerstening

Symbool veur de vröchbaarheid ies de greunblievende sjpar. 't Gebruuk es keersjboum ies 'n kerstening, um dit heidens gebruuk, aan te passe aan de pricipes van 't Christendom. Bie de katholieke waor 't gebruuk van 'ne keersjboum tot wied in de 20e ièw neet gebrukelik.

De viering van keersjmes ies 'n indirecte vervanging of kerstening (verchristeliking) van de heidense miedwinterzónnewende en 'n directe kerstening van de Mithras-zonnecultus, dae 'n officieel religie in 't Romeins Riek waor.