Maoslen

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De Maoslen of de Maoslande is ei cultureel gebeed in de Neêrlen. 't Gebeed, wie de naom al deit vermuije, ligk aon de overs vaan de Maos. Graovegwegk bevat 't gebeed de provincies Name, Luuk en Nederlands en Belsj Limburg (meh ouch Aoke kin me op zekere zin mètrekene). 't Gebeed kin me indeile in twie gebejer, naomelek ei Zuudneêrfrankisch gebeed (boe me Limburgs kalt) en ei Waols gebeed. Ouch al heet 't gebeed noets ein echte bestuurleke einheid gevurmp, op cultureel gebeed kinne de Maoslen toch ein bepaolde univörmiteit. Regionaole stijle wie de Maoslandse kuns (11e, 12e en 13e iew), de Maosgotiek (13e, 14e en 15e iew), Maoslandse renaissance (16e en 17e iew) en de Maoslandse barok (17 en 18e iew) zien veurbeelder. De Maos vörmp allezeleve de bindende factor in 't gebeed.

Historie

't Is neet dudelek of d'r spraoke is vaan ein einheid in 't gebeed tot de middelieuwe. Wie de Karolinge de Maoslen tot häör toesbasis make bluijt de kuns in 't gebeed (zuug Maoslandse kuns). Neet allein de architectuur kump tot zien rech in väöl geboewe ouch de smeijkuns weurt ontwikkeld. Laoter is 't 't Prinsbisdom vaan Luuk dat eine stempel drögk op 't gebeed. 't Prinsbisdom heet kraog naomelek de mach euver groete deiler vaan de Maoslen, zoe heet 't de euver 't Graafsjap Loên en de stad Mestreech. Heijmèt kós ein eige variaant vaan de gotiek oontwikkeld weure (zuug Maosgotiek) tege-euver bijveurbeild de Braobesse gotiek. Meh ouch laoter kriege internationaole stiele zien vörm in de Maoslen (zuug ouch Maoslandse stiel). Weier is 't de Maoscommerce dee de len verbind. Naodat de Franse in 1795 groete deiler vaan de Neêrlen innump woorte de graofsjappe en 't prinsbisdom aofgesjaf. Daonao is d'r gein spraoke mie vaan ein Maoslandse cultuur. 't Is mie ein economieke factor dee de len verbind, de industrie en de miene. Noe ouch dee verdwene zien heet me bestoete same te werke door middel vaan de Euregio Maas-Rien.

Architectuur

De architectuur vaan de Maoslen kinmerk ziech door de mieste stijle heer door 't gebruuk vaan natuurstein wie mergel, Naomse stein en later ouch briek.