Léopol I van 't Belsj
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Leopold I (Nederlands/Vlaoms) of Léopol I (Frans/Waols) (1790-1865) waor Keuning vaan de Belzje. Zien keuningsjap begos op 21 juli 1831 en indegde op 10 december 1865.
Op 16 december 1790 woort Léopol gebore in Coburg, in 't Keuninkriek Beiere, woersjijnlek in 't Beiers Prinsepalies.
Heer waor d'n daarde zoon en 't achsde kind vaan d'n hertog Frans vaan Sakse-Coburg-Saalfeld en Augusta vaan Reuss-Eversdorf en Lobenstein.
Es deil vaan de dynastie Sakse-Coburg en Gotha, trouwde heer in 1816 mèt de Britse kroenprinses Charlotte Augusta, de einsegste dochter vaan de latere keuning George IV. Léopol verkroog de Britse nationaliteit en woort tot maarsjalk beneump. Op 5 november 1817 kroge Charlotte en Léopol 'nen doedgebore zoon nao 'n zwoer bevalling. Charlotte hiemelde d'n daag daonao. Léopol bleef daonao veur langen tied aon 't Brits hof woene.
De ben mèt 't Vereineg Keuninkriek bleve sterk. Zien zus, Victoria vaan Sakse-Coburg-Saalfeld, kroog e kind mèt de broor vaan Keuning George IV: Eduard August vaan Kent. Wie Eduard in 1820 hiemelde, zörgde Léopol es noonk mèt aon de opvooiing vaan de later keuningin Victoria. Zie neumde Léopol later "mienen twiede vajer, mienen einsegste vajer".
Wie in 1830 de Belzje Rivvelutie plaotsvoond, woort op 24 november dat jaor in 't Belsj Nationaol Congres vasgestèld tot 't Hoes Oranje-Nassau veur ieweg oetgeslote waor vaan de Belzjen troen. Die vasstèlling zit nog ummertouw veraankerd in de constitutie vaan 't Belsj.
Belsj had 'ne nuie keuning nudeg, mer versjèllende kandidaote woorte oetindelek geweigerd. 't Goof angs op 't Belsj tot de naobers Nederland, Fraankriek en Pruse 't land zouwe aonvalle en - op basis vaan de taolversjèlle - 't land zouwe opdeile. De keuning kos dus neet mèt eine vaan die drei staote 'ne sterke band höbbe. Belsj góng daorum in gesprek mèt 't VK, boedoor 't oug veel op Léopol.
Léopol d'n Ierste woort op ein vlaak bekritiseerd: heer waor prottestant. Heer moos daorum belaove tot heer zou trouwe mèt 'n kattelieke prinses en zien kinder katteliek zou opveuje. Dat gebäörde mèt Louise Marie vaan Orléans en de kinder Louis Filips, Léopol (d'n Twiede), Filips en Charlotte. Daoneve had Léopol ouch 'n minnares, Arcadie Claret. zien ierste kind, Louis Filips, hiemelde al wie heer oongeveer nege maond aajd waor. Heidoor waor Léopol d'n Twiede de aajdste levende zoon en daomèt otomatisch d'n opvolger vaan ziene pap.
Léopol hiemelde op 10 december 1865, um kwaart veur middelnach, aon 'n herseblooiing en bronchitis. Zie lèste woord waor "Charlotte". Dao is evels neet bekind vaan of 'r sprook euver zien ierste vrouw of zien dochter. Heer woort begrave in de Slevrouwekèrk vaan Laken.