Kesjteël Lemieësj

Dit artikel is gesjreve in 't Gelaens. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Völzer, es te dit dialek sjpriks.

Kesjteël Lemieësj of kesjteël Gen Hoes is gelaege in 't gelieknamige dörp Lemieësj dat deil oetmaak van de Nederlands Limburgse gemeinte Vaols.

.

Kesjteël Lemieësj, de kesjteëlboerderie wo-in vreuger 'n watermeule waas

.

Besjrieving van 't kesjteël

't Kesjteël ómvat 'n heërehoes en 'n kesjteëlboerderie. Ze zint geboewd op de plaatsj wo de Hermansbaek in de Selzerbaek oetmóndj en de boerderie haet ouch 'n watermeule mèt de naam Kesjteëlmeule. 't awtste deil van 't hoes is 'n veerkantje waterbörch mèt 'ne traptaore, allebei oet de 15e eëuw en geboewd op de fundamente van 'ne veurganger oet de 12e eëuw, wovan de kelders en de tóngewelve zint euvergebleve. In 1640 woort 't kesjteël aan de zuudkantj oetgebreid mèt drie sjmaal vleugels óm 'n klein bènneplaatsj. De meis zudelike vleugel haet 'n aope arcade op Toscaanse zule. De L-vörmige neerhof sjtamt oet 1677 't gein bliek oet de aanwezige jaorankers. De paort mèt doorgank is oet 1683. 't Zudelike deil van den haof mèt de rónje hooktaore woorte, zoa-es door een wèndjvaan op de taoresjpits aangeduud, in 1774 aangeboewd. In deze vleugel is de watermeule ingerich. Oet dezelfde tied zint de toegangspaort in Lodewijk XVI-sjtiel en de baogbrök nao 't hoes.

Op 't terrein bevundj zich 'n taorevörmig monement, ouch in Lodewijk XVI-sjtiel en ter eëre van ein van de vreugere eigenaere, Freiherr van Pelser Berensberg, dae in 1891 euverleej. Wiejer is d'r 'n monementale fontein oet 1729.

Gesjiedenis en beweuners

't Kesjteël woort veur 't eësj vermèld in 1219 es 'n klein versjterkte waterbörch mèt gróndjheërlike rechte. 't Kesjteël zou al eërder in 't begin van de 11e eëuw höbbe besjtaon en geboewd zin door de Beierse graaf Katelo, 'ne aangetrouwde naef van de Duutsje keizer Hendrik III. Katelo sjónk 't kesjteël aan de Domheëre van Aoke. Later woort 't eigedom van Winandus van Limurs, dae zich de heër van Lemiers neumde. Hae boewde aan 't eindj van de 12e eëuw 'n nuuj börch die aevel later tiedes de groate Limburgse Successie-aorlog woort verinneweerd. De naozate van de heëre van Lemiers ware Gerardus en Wilhelm van Lemiers, zie boewde daona weer 'n nuuj kesjteël op dezelfde plek. In de loup van de 14e eëuw stórf de femilie Lemiers aan de mannelike kantj oet. 'n Dochter trouwde mèt 'ne zekere Van Ophem, zoadat 't kesjteël en de lanjerieje in zien hènj kaome.

'n Dochter oet dit huwelik, Gertrud Van Ophem, trouwde mèt Herman Van Eys, 'n lid van de beruchte femilie van 't naobie gelaege kesjteël van Eys, 't hujige Kesjteël Goedenraad. Dees Gertrud waas daegene die 't in verval geraakde Sint Catharinakapelke in Lemiers leet opknappe, dat van 'n loejklok leet veurzeen en 'n aantal wandjsjilderinge leet aanbrènge. De klok dreug allewiel nog ummer häöre naam. De heëre van Eys maakde 't óngertösje zoa bóntj, ónger angere mèt 't ónrechmatig heffe van tol op de doorgaonde hanjelswaeg in de nabieheid van Eys, dat de hertog van Brabant, ónger wae zien gezag zie vole, ingreep en hun kesjteël in Eys mèt de gróndj geliek maakde en de femilie verjoog. Herman van Eys zaot aevel, door zien huwelik mèt Gertud, veilig op Lemiers en bleef gesjpaard van de toorn van de hertog.

In 't begin van de 17e eëuw kaom 't kesjteël Lemiers in hènj George Von Stücker-Hochstetter, dae raadsman waas van de Aokese sjepebank. Hae leet 't kesjteël modernisere en oetbreije mè de drie vleugele aan de zuudkantj en mèt de kesjteëlhaof. Ouch leet hae 't Sint Catharianakappelke weer opnuuj opknappe.

De volgende eigenaer van 't kesjteël waas Johann Wilhelm Brewer Von Fürth telg oet 'n adelike femilie in Zuud-Limburg. Hae verwórf 't kesjteël door zien huwelik mèt Adelheid Von Stücker, de dochter en ènnigste kènj van George Von Stücker. Toen dees dochter kènjerloos sjtórf, erfde Von Fürth 't kesjteël en alle lanjerieje. Caspar Von Fürth, 'ne kleinzoon van Brewer Von Fürth, vestigde 'n beerbroewerie in de kesjteëlhaof. Dae zien ènnigste dochter trouwde mèt de adelike Duutsje baron Von Pelser Berensberg. Nao verloup van tied kaom 't kesjteël laeg te sjtaon toen 't echpaar urges angèsj ging wone.

't Heje

Nao de Tweide Waereldaorlog woort 't hoes, zoa-es völ anger Duutsj bezit in Nederland, geconfisqueerd en verkoch aan de kunshanjelaer jónkheër O.M. Hofland Fürst oet Amsterdam. Vervolges kaom 't in bezit van E.J.A.J. Jongen.

Taengewoordig zint d'r 'n aantal kantoare in 't kesjteël gevestigd. In 't heërehoes woont taengewoordig 'n femilie genaamp Alberts.

Bron

Euvergezat oet Wikipedia nl.