Kesjteël Groat Buggenum
- Dit artikel is gesjreve in 't Gelaens. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Gratems, es te dit dialek sjpriks.
Kesjteël Groat Buggenum is gelaege aan de Loordersjtraot aeve boete 't Midde-Limburgse dörp Gratem, dat saer 2007 deil oetmaak van de fusiegemeinte Leudaal.
 |
Besjrieving van 't kesjteël bewirk
't Hujige kesjteël is geboewd op 'n ómgrach terrein op de plaatsj wo 'ne middeleëuwse veurganger de "Meersen" sjtóng. Biej de herboew in de 16e eëuw zint de fundamente van de veerkantje taore van deze veurganger in de hujige taore opgenómme. Róndj deze taore zint 'n aantal biejgeboewe opgetrokke, wovan ènnige mèt trapgevele. De taorensjpits is mèt leije gedek. Opvallend zint de vinstere mèt roedeverdeiling, de völe hèlsjteine decoraties en de ovaal vorme baove de vinstere. 't Ganse kesjteël is veurzeen van witgekalkte moere en haet 't uterlik van ein neogotisch jachsjlot. Inwèndig haet 't kesjteël 'n aantal ruumdes mèt betegeling wo-op oags- en jachscènes zint te zeen. Róndjóm 't kesjteël bevundj zich bènne 'n sjteine ómmoering 'ne sjpreukskesechtige tuin mèt tuinkamers, fonteine en waterpartieje. De tuine zint óntwórpe door de fameuze tuinarchitect Roland Weber oet Duutsjland.
Gesjiedenis en beweuners bewirk
't Kesjteël woort veur 't eësj vermèld in 1419 en is eëuwelank in 't bezit gewaes van adellike femilies. De awst bekènde eigenaer waas ómsjtreeks 1400 Johan de Wilde van Mersen. In daen tied woort 't kesjteël dan ouch nao dees femilie van Mersen geneump. In 1632 woort 't kesjteël mèt alle aanheuërigheje, wo-ónger eine pachhaof, ein watermeule en alle lanjerieje beheuërende biej 't kesjteël, door 't huwelik van Josina de Wilde van Meersen mèt jónkheër Philip Wynand van Kerckum, heër van Merdeaux en Meerwyck, euvergedrage aan de femilie van Kerckem. In 1769, kaom 't kesjteël door euvererving, in 't bezit van graaf Jean Guillaume de Borchgrave d’Altena. In de Franse Tied woort 't kesjteël door soldaote van Napoleon gebruuk es hun óngerkómme, wodoor ’t vernaolessigd raakde en ein aaftakeling begoosj. In 1793 sjtoke dees soldaote 't kesjteël in brandj wodoor 't groatedeils in de vlammezeë verlaore góng. Inmiddels kaom 't restant van 't kesjteël, opnuuj door euvererving in 't bezit van graaf Theodore de Geloes van Aelse. Hae verkoch 't vervalle sjlot in 1880 aan Willem Verbruggen, eine koupman oet Luuk, gebaore in Gratem. Dae leet de restante van 't kesjteël aafbraeke en boewde op de fundamente hiejvan in 1889 't hujige jachsjlot, geheël in de Maaslandse renaissance sjtiel.
’t Heje bewirk
Naodat ’t kesjteël in de Tweëde Waereldaorlog danig woort besjadigd, verveel meë en meë. In 1971 woort de rewien gekoch door perfesser H. Hentrich, architect oet Düsseldorf. Hae restereerde 't kesjteël nao eige inzichte mèt aw boewmateriale en richde 't in mèt kunsveurwerpe oet alle kunsrichtinge. Perfesser Hentrich haet ènnige jaore geleje 't kesjteël gesjónke aan de Previncie Limburg. Op aafsjpraak waere d'r ónger leiding van desköndige gidse róndjleidinge gehawwe.