Ivoear

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Ivoear of elfebein is 't hel, witgekluuerdj matterjaal dae aafkump vanne slaagtenj van landjbieëster wie d'n elefant, 't nielpaerd enne naashäöre, mer ouch van zieëbieëster wie de walrós enne narwal, en zelfs van fossiele, wie vanne mammoet. De tenj van dees bieëster kónne namelik toet drie maeter lank greujen en zoea 100 kilo waoge. Ivoear wuuertj verwirk in relikwiejen en sieräöj, mer haet ouch in väöl kulturen 'n spiritueel beteikenis en zów in vermale vorm biedragen ane gezóndjheid. 't Meiste ivoear kump oet binnelenjer in Afrika.

Fossiel ivoear, wie vanne mammoet oet Siberië haet döks lang inne gróndj gelaenge wodoor 't duusterder toet bao zwart van kluuer is.

Ivoear woort al gebroek inne ieëste besjavinge veur 't make van bildjes en veur op te teikene. Inne bildjhawkóns woort 't väöl gebroek inne veertieëndjen ieëf. Innen twintjigsten ieëf woort ivoear onna toegepas inne kóns, 't make van biljaarbel en inne boew van piano's; zoea woorte de toetse döks belag mit ivoear.

Veur nuuj ivoear te verkriege mót me jagen op wildj, waat eine vanne oearzaken is vanne sterke aafnaam van 't aantaal aan elefante. Veur illegale jach te verminderen haet me saer 1989 alle ivoearhanjel verbaoje, meh later kwaam trögk 'n versoepeling.