Gerard Reve

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Gerard Kornelis van het Reve, later ouch officieel verkort tot Gerard Reve (Amsterdam, 13 of 14 december 1923 - Zulte, 8 aprèl 2006) waor 'ne Nederlandse sjriever. Heer weurt same mèt Harry Mulisch en Willem Frederik Hermans tot de Groete Drei vaan de Nederlandse literatuur nao d'n Twiede Wereldoorlog gerekend. Veural zienen debuutroman De avonden is bekind gebleve en klassiek gewore.

Biografie

Reve woort in december 1940 gebore es zoon vaan Gerard van het Reve sr. en Nette Doornbusch, es joonger broor vaan de latere slavis Karel van het Reve. Ziene latere partner Joop Schafthuizen zeet tot heer eigelek op d'n daartiende waor gebore en tot zien awwers häöm oet bijgeluif op de veertiende hadde ingesjreve. Allebei de awwers waore euvertuigde communiste; de pa waor in 1922 zelfs bij e congres vaan de Komintern in Moskou gewees. Van het Reve greujde op in Betondorp, 'n daan splinternui buurt in 't Amsterdams stadsdeil Watergraafsmeer. Later verhuisde heer nao de Diamantbuurt (aon d'n andere kant vaan d'n Amstel). Heer deeg vaan 1936 tot 1940 gymnasium, meh maakde dat neet aof. Daonao deeg heer tot 1943 de Grafische Sjaol, boe heer tot typograaf woort opgeleid. Daonao deeg heer diverse klein jobs, boe-oonder journalis in de rechbaank; hei lierden 'r Simon Carmiggelt kinne.

Op sjaol kós heer sociaol neet good mètkoume; heer veel boete de gróp en woort geplaog um zie 'literair' taolgebruuk. Wie dit tot 'n depressie en zelfs 'n zelfmaordpoging veurde, góng heer nao de psychiater Kees Schuurman. Deze raojde häöm aon veur e book te sjrieve; hei-oet kaom oetindelek De avonden voort. Dit book maakde Reve direk bekind, al waore de critici mer verdeild. In december 1948 trouwde heer mèt diechteres Hanny Michaelis, mèt wee 'r tot 1959 getrouwd zouw blieve. In e groet deil vaan zien houweleksjaore verbleef heer in Londe es kraankebroeder in e gekkehoes. In Ingeland besloot heer vaanaof noe in 't Ingels te sjrieve, naotot heer in Nederland vreigel had gekrege umtrint zie verhaol Melancholia (oet 1951). Dit heel heer evels neet vol.

Trök in Nederland, en mèt 't houwelek oontboonde, kaom heer oet de kas en góng heer samewoene mèt Wim Schuhmacher. Väöl bekinder woort ziene volgende partner, Willem Bruno van Albada, bijgeneump 'Teigetje'. Mèt häöm woende Reve vaanaof 1964 in 't Fries Greonterp. Later kaom Henk van Manen ('Woelrat') daobij en vörmde ze 'ne ménage-à-trois. In 1966 bekierde heer ziech ouch tot 't roems-katholicisme, meh väöl lui vroge ziech aof of heer dat wel meinde. Naotot heer op de vraog wie heer ziech God veurstèlde, antwoorde tot dee veur häöm 'nen ezel waor deen 'r heimelek vaan achter kós pakke, klaogde Cor van Dis sr., Kamerlid veur de SGP, häöm aon veur blasfemie. In 't bekind gewore Ezelperces woort heer evels vrijgesproke, tot de Hoeg Raod touw.

Naotot heer tösse 1971 en 1974 mèt Van Albada en Van Manen nog in Veenendaal en Wiert had gewoend, verhuisde heer nao Le Poët-Laval in Zuid-Fraankriek. Zien twie partners bleve in Nederland; Reve góng samewoene mèt ziene nuie geleefde Joop Schafthuizen ('Matroos Vos(ch)'). In de jaore zeventeg en tachteg bleef heer sjrieve, meh zien beuk raakde neet mie zoe bekind en besproke. Heer gaof in deen tied väöl vaan zien correspondentie oet; oonder mie de breve vaan en aon Simon Carmiggelt weure nog gere geleze. In 1993 verhuisde 't paar nao Machelen-aan-de-Leie in Oos-Vlaondere, boe ze tot hunnen doed bleve woene.

Vaanaof 1997 begós Reve te verkindse; heer lijde aon de krenkde vaan Alzheimer en kraog 't jaor dao-op ouch nog 'nen hartaonval. Ind 1999 sjeide heer oet mèt sjrieve. In 2001 kraog heer de Prijs der Nederlandse Letteren oetgereik. Dao waor nog get um te doen umtot Schafthuizen op dat memint woort verdach vaan seks mèt minderjaorege en bezit vaan kinderporno. Oetindelek besloot keuning Albèr II vaan 't Belsj, dee de pries hej mote oetreike, de plechtegheid aon 'nen amteneer euver te laote.

Reve storf op 8 aprèl 2006 in d'n aovend. Heer woort 'n week later begraove op de kèrkhof vaan Machelen. Veuraofgaond aon de begraffenis woort nog 'nen deens in de kèrk gehawwe.

In 2009 versjeen vaan de hand vaan Nop Maas 'n dreideilege biografie vaan Reve. In 2019 woorte drei vaan zien werke, boe-oonder De avonden, in Ingelse vertaoling oetgebrach, mèt vrij groet kritisch succes.

Werk en thematiek

Al op 16-jaorege leeftied deeg Reve in eige behier e bundelke oetkoume, meh euver 't algemein weurt De avonden es zie debuut gezeen. Deze klassieke roman kinmerk ziech door 'n narratief leegheid: in 't book gebäört zoe good wie niks, 't verhaol drijf gans op de liefeleke besjrieving vaan de verveling. Bij publicatie voonte väöl critici 't book te cynisch en mistruusteg; allewijl zuut me hei-in zjus de kwaliteite devaan. In de jaore zèsteg veraanderde ziene stijl: de oontdèkking vaan 't geluif en zien eupelek leve es homoseksueel brachte häöm innerleke rös en zingeving, die good in zie werk begós door te klinke. Erotische eleminte hadde al in 1951, bij 't versjijne vaan Melancholia, tot gedeuns geveurd (zuug bove); roond dezen tied zat heer de seksualiteit vol in de aondach. Heer zjeneerde ziech ouch neet um zien veurleefde veur jong jonge te ute. E sterk otobiografisch elemint is wat de beide stielperiodes vereineg.

'n Politieke dimensie klink ouch in zie werk door. Reve, dee oet e communistisch gezin kaom, kierde ziech al gaw vaan dat milieu en die euvertuiging aof. Anti-communistisch gedachtegood klink in väöl vaan zie werk door. In de loup vaan de jaore woort heer zelfs oetgesproke rechs. Begin jaore zeventeg vervreemde heer de kunswereld vaan ziech door ziech oongemein hel en mèt väöl provocatie oet te spreke tege de immigratie vaan Surinamers.

'n Elemint vaan camp kin me vinde in Reve zien bewoondering, al daan neet ironisch, veur de Zangeres Zoonder Naom. Door die bewoondering oet te spreke en e leed veur häör te sjrieve (De soldatenmoeder, mèt meziek vaan d'n Italiaansen avant-gardecomponis Bruno Maderna) brach heer häör evekes en vogue.

Reve sjreef ouch incidenteel get diechwerk op latere leeftied. Zoe kint Nader tot U 'nen appendix mèt 'geisteleke lejer'. Ouch bekind woort "De blijde boodschap". Zien gediechte bleve bij leve rillatief oonopgemerk, umtot de sjriever ze neet wouw laote verzamele, of in blomlezinge same mèt werk vaan aandere doen opnumme.

Oeuvre

Terugkeer (1940; poëzie)
De avonden (1947; roman)
Werther Nieland (1949; novel)
De ondergang van de familie Boslowits (1950; novel)
Melancholia (1951; novel)
The Acrobat and Other Stories (1956; verhaole)
Moorlandshuis (1960; speul, oonopgeveurd en oongepubleceerd)
Tien vrolijke verhalen (1961; verhaole)
Commissaris Fennedy (1962; speul)
Vier Wintervertellingen (1963; verhaole)
Op weg naar het einde (1963; roman)
Zes Gedichten (1965; poëzie)
Gezicht op Kerstmis en andere geestelijke liederen (1965)
Nader tot U (1966; roman)
Veertien etsen van Frans Lodewijk Pannekoek voor arbeiders verklaard (1967)
A Prison Song in Prose (1968)
Uit de Kunst. Brieven aan Simon Carmiggelt. (1970; breve)
Vier Pleidooien (1971; touwspraoke)
De Taal der Liefde (1972; roman)
Onze Vrienden (1972)
Credo (1973)
Lieve Jongens (1973; roman)
Lekker Kerstbrood (1973)
Het Zingend Hart (1973)
Het Lieve Leven (1974; breve)
Rietsuiker (1974)
Een Circusjongen (1975; roman)
Ik had hem lief (1975; breve)
Brieven aan kandidaat-katholiek A. (1976; breve)
Drie toespraken (1976; touwspraoke)
Oud en Eenzaam (1978; roman)
Een eigen huis (1979; verhaole, gediechte, touwspraoke)
Scheppend Kunstenaar (1979)
Moeder en Zoon (1980; roman)
Brieven aan Wimie (1980; breve)
De vierde man (1981; roman)
Drie woorden (1981)
Brieven aan Josine M., 1959-1975 (1981; breve)
Brieven aan Bernard S. (1981; breve)
Brieven aan Simon C. (1982; breve)
Zeergeleerde Vrouwe (1982; breve)
Album Gerard Reve (1983; fotobiografie)
Wolf (1983; roman)
Brieven aan Wim B. (1983; breve)
Brieven aan Frans P. (1984; breve)
De stille vriend (1984; novel)
Schoon schip, 1945-1984 (1984; verhaole, gediechte, artikele)
Brieven aan geschoolde arbeiders (1985; breve)
Roomse heisa (1985; essays)
Brieven aan Ludo P., 1962-1980 (1986; breve)
Klein gebrek geen bezwaar. Een keuze uit zijn brieven. (1986; breve)
Verzamelde Gedichten (1987; poëzie)
Het geheim van Louis Couperus (1987, touwspraok)
Zelf schrijver worden (1987; touwspraoke)
Bezorgde Ouders (1988; roman)
Brieven aan mijn lijfarts (1991, breve aon Jan Groothuyse)
Ik had hem lief (1992; roman)
Brieven van een aardappeleter (1993, breve)
Op zoek (1995; novel)
Zondagmorgen zonder Zorgen (1995, korte stökker en breve)
Het boek van violet en dood (1996, roman)
Ik bak ze bruiner (1996; vertèlselkes mèt teikeninge vaan Theo van den Boogaard)
Brieven aan Matroos Vosch, 1975-1992 (1997, breve)
Thom Hoffman: 23 Brieven aan Frits van Egters over het maken van De avonden. & Gerard Reve: 7 Brieven aan Thom Hoffman (1997; breve)
Met niks begonnen. Correspondentie met Willem Nijholt (1997; breve)
Het hijgend hert (1998; roman)
Gezicht op Kerstmis en andere geestelijke liederen (1998)
Zalig Pasen (2001)
Brieven aan Bram P. (2003, breve)
Gerard Reve - Geert van Oorschot. Briefwisseling 1951-1987 (2005, breve)
Moedig Voorwaarts - Brieven aan Bert en Netty de Groot 1974-1997 (2007, breve)
Verscheur deze brief. Ik vertel veel te veel - Correspondentie met Willem Frederik Hermans 1948-1987 (2007, breve)

Vertaold buunwerk

Jack Gelber, De Appel (1962, oerspr. The Apple)
Edward Albee, De droom van Amerika (1963, oerspr. The American Dream)
Edward Albee, Wie is er bang voor Virginia Woolf? (1964, oerspr. Who's Afraid of Virginia Woolf?)
Brendan Behan, De man van morgen (1965, oerspr. The Quare Fellow)
Harold Pinter, Het verjaardagsfeest (1967, oerspr. The Birthday Party)

Bron

Dit artikel is gebaseerd op 't corresponderend Nederlandstaoleg artikel, en wel in dees versie.