Gardameer

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

't Gardameer (Italiaans: Lago di Garda of Benaco; Lombardiens: Lach de Garda; Venetisch: Łago de Garda) is mit 369,98 km² 't groeëtste meer van Italië. 't Ligk óp g'n grens tussje de regio's Lombardieje en Venetië. 't Noordeligste sjtukske ligk i g'n regio Trentino-Zuud-Tirol. Doa ligk óch Riva sul Garda, de groeëtste sjtad aa ge meer. De sjtad Garda is evvel zinge naamgeëver. 't Meer is e bekank toeristisch oord en weëd umgeëve durch de berg va de Dolomiete, de zujelige oetleupere va de Alpe.

Get siefere

Huëgde: 65m
Óppervlakde: 369,98 km²
Kuslingde: 158,4 km
Maximaal lingde: 51,6 km
Maximaal breidde: 17,2 km
Maximaal deepde: 346 m
Volume: 49.000 mieljoeën m³

Geomorfologie

't Meer is óp te dele i twieë sjtukke. 't Noordelig deel is sjmaal en ingeklumt tussje de berg va de Dolomiete, die maximaal 2.200 meter hoeëg zint. 't Hat hei get voet va 'ne fjord. 't Zujelig deel is ieëder e bekke. Hei sjteek 't sjiereiland va Sirmione in 't water. D'r oeëstelige kank weëd gekenmerk durch sjteile kalkweng, aafgewisseld mit graslank, kling bussje, olief- en wiengaarde, dewiel langs d'r westelige kank de rotse loeëdrech oet 't meer rieze. In 't zujelig gedilte guëf 't gee berg. Hei geet 't lank uëver i g'n vlakde va g'n revier d'r Po.

Óntsjtoa

In 't kwartair guëf 't iestieje mit betrekkelig werm interglaciaal periodes. 't Gardameer is in ee va die periodes óntsjtange. 't goof hei 'ne gletsjer, oeë-va 't ies zich in zujelige richting bewoog. Dat sjtoewe veroerzaakde 'ne lieëge sjtoewwal aa g'ne zuudkank. Mieë in 't noarde is good te zieë dat de morene e U-daal gevörmt houw, zieëker bie g'n sjtad Riva sul Garda. I werm periodes is dat ies gesjmólte, oeë-noa 't zich verzamelde hinger deë sjtoewwal bei g'ne zuudoever. 't Gardameer is doavan 't gevolg.

Toerisme

't Gardameer is e hiel bekank reisdoel. Rónksum 't meer ligke versjillende hotels, campings en appartementecomplexe. De sjtedjes en dörpkes um ge meer leëve va de ikómste van 't toerisme. De mieëtste accomodaties zint va meëts bis aavang oktober geöapend. 't Hoeëgseizoen is juli, en in 't bezónger in augus. Óp 't meer weëd vöal watersjport beoefend, dewiel 't in 't noarde vöal klettermeugelighede en bergtoerisme guëf; in 't zuje ligke groeëte attractieparke. Doaneëve hant vöal plaatsje eige bekiekensweëdige dinger. Zoeë sjteet Sirmione in 't zuje bekank um zing sjiereilank en burch, Limone um zing sitroeëne en i Salò sjteet de villa va d'r vuurmalige Italiaanse dictator Benito Mussolini.

Sjtrieëkprodukte

Wien

Wien weëd vuural aa g'ne oeëskank, óp d'r Venetiaanse kank, verboewd. Bekank is d'r Bardolino-wien. 't Guëf vöal wiengaarde oeë me kin preuve. Dök weëde óch toeristische rónkleidinge gemaak.

Sitroeëne

Vuur de kóms van 't toerisme woar de sitroeëneteelt i dörpkes rónksum 't meer de wichtigste brón van ikómste. Limone sul Garda woar 't centrum va die teelt. Hüj guëf 't doa nog ummer sitroeënegaarde. De sitroeëne weëde per sjtuk of es verwerkde produkte verkoch. Sitroeënelikeur is 'ne hieël bekande souvenir.

Olieföal

't Gardameer is ee va de noardeligste gebede oeë neëve wien óch olieve weëde geteeld. E bezónger Mediterraan microklimaat maak dit meugelig. Va de olieve weëd öal gemaak. I Bardolino guëf 't e olieföalmuseum.

Reviere

De revier de Sarca is ee va de wichtigste reviere die i ge Gardameer oetmónd. Anger bekangde kling revierkes zint de Varone, de Abola en de Ponale in 't noarde; d'r San Giovanni, de Campione, de Brasa, d'r Toscolano, d'r Bornico en d'r Barbarano in 't weste. De revierkes aa g'ne oeëskank zint dök zier kót. Bei Peschiera weëd 't meer aafgewaterd durch d'r Mincio. Dees revier is óch gesjik vuur sjeepvaart en mónd bei Mantua oet i g'ne Po.

Plaatsje rónk 't meer

Galerie

Bei Riva
Bei Toscolano-Maderno
Sjteile rotsweng
De sjmale lanktóng va Sirmione

Extern linke

Commons: Lago di Garda – Media gerelateerd aan dit óngerwerp

www.lagodigarda.it (Italiaans, Dütsj, Ingelsj)