Emily Brontë
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Emily Jane Brontë (oetspraok ['emɪli dʒeɪn 'bɹɒnti]; Thornton (West Yorkshire), 30 juli 1818 - Haworth, 19 december 1848) waor 'n Britse Ingelstaolege sjrijfster en diechteres; de middelste vaan de drei zusters Brontë. Häör werk besteit mer oet eine roman en inkel tientalle gediechter, meh veural um häöre roman, Wuthering Heights, is ze bekind gebleve. Ze publiceerde oonder 't pseudoniem Ellis Bell.
Leve
bewirkEmily Brontë woort gebore in Thornton in Yorkshire, es jonger zuster vaan Charlotte Brontë en Branwell Brontë en later awwer zuster vaan Anne Brontë. Häöre pa waor dominee. In 1824 verhuisde de familie nao Haworth. Al joonk maakde de veer kinder imaginair werelde, boe ze ouch verhaole euver sjreve. In 1842 góng ze aon 't werk es gouvernante in de buurt vaan Halifax. Ze kós dao evels neet aore en góng nao hoes trök. Later góng ze mèt Charlotte op 'n kossjaol in Brussel.
Op initiatief vaan awwer zuster Charlotte publiceerde de zusters in 1846 same 'ne gediechterbundel, sumpel-eweg Poems geneump. Einentwintig vaan de gediechter in 't book stoon op naom vaan Emily. Umtot publicere oonder 'ne vrouwenaom in deen tied commercieel riskant waor naome ze manneleke pseudonieme aon: Currer, Ellis en Acton Bell. Allewel tot 't book extreem slech verkoch gónge de zösters door mèt sjrieve; alledrei bereide ze 'ne roman veur. Al in 1837 kaom Wuthering Heights oet, verdeild in twie bookdeile, en verkoch same mèt Anne häör debuut Agnes Grey. Door zien gecompliceerde structuur woort 't book gemingk oontvaange; in de jaore denao zouw 't evels snel tot 'ne klassieker oetgreuje.
Wie häör broor en zusters had Emily 'n zwake gezoondheid. In 1848 vatde ze 'n kaw die oetleep op tering, 'n krenkde boe ze op 19 december aon storf. Ze woort in de dörpskèrk vaan Haworth begraove.
Waordering
bewirkEmily weurt, oondaanks häör beperk oeuvre, dèks es de mies geniale vaan de drei zusters gepreze. Wuthering Heights oondersjeit ziech, boete door 'ne veur deen tied typische oongemaotegde romantiek, veural door de gecompliceerde vertèlstructuur, mèt väöl flashbacks en verhaole in verhaole. 't Book is versjèllende kiere verfilmp gewees en woort ouch bekind door d'n eponymischen hit vaan Kate Bush. Ouch meine critici in de gediechter vaan Emily de bèste te herkinne vaan de bundel Poems. Wuthering Heights woort, verzörg door zuster Charlotte, sins 1850 oonder häöre eige naom oetgegeve, wat 'n indicatie vaan häör populariteit (en dus acceptatie) is. Postuum woorte nog mie gediechter vaan häör gepubliceerd, die neet in de bundel terechgekoume waore.