Elektricitèèt
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Elektricitèèt, in d'r vólksmoond dèk sjtroom geneumd, wert oondersjèjje in fenomene roond sjtatische elektrische laojinge, die werre besjtudeerd in de elektrostatica en bewaegende elektrische laojinge (sjtroom), die werre besjtudeerd in de elektrodynamica.
Elektricitèèt is geneumd nao elektron, 't Griekse waoërd vör barnsjtèè. Sjtatische elektricitèèt kan namelek werre opgewekt dör e sjtuk barnsjtèè över 'ne wólle lap te vrieve.
De elektricitèètslieër hat hieël väöl technische toepassinge mäögelek gemakd. In de elektrotechniek wert de elektricitèètslieër dan ooch töt de uterste grenze verkènd en wieër oontwikkeld. In taegensjtèlling töt väöl ander natuurkundige versjiensele zeunt de versjiensele die mèt elektricitèèt te make haant dèk hieël nauwkeurig te maeëte en väöraaf te beraeëkene.
Zjuus wie vuur is elektricitèèt gèng miensjeleke oetveending, d'r miensj haat sjtroom alleng lieëre ópwekke, gebruke en beheerse. Elektricitèèt keumt ooch in de natuur vör, oonder mieë es bliksem. Sommige visje, zoewie d'r sidderaal, zeunt ooch in sjtaot sjtroom óp te wekke.