Daarde iew veur Christus

veerde iew veur Christus - daarde iew veur Christus - twiede iew veur Christus

De daarde iew veur Christus leep vaan 300 v.Chr. tot en mèt 201 v.Chr. Dit waor d'n iew boe-in 't Romeins Riek oetgreujde vaan e klei riek in Midde-Italië tot de groetmach vaan 't Middellandse Ziegebeed, die neve bekaans gans Italië ouch Hispanië en Illyrië controleerde. Hunne groete concurrent waor 't Punisch Riek (Carthago), wat 't Romeins Riek op e zeker memint aon de rand vaan d'n aofgroond brach meh oetindelek zelf oondergóng. In China waor dit d'n iew tot 't Zhou-keuninkriek mèt zien dynastie nao iewe regere oondergóng; d'n opstandige ginneraol Qin kroende ziech tot d'n ierste keizer. Zien oetgebreide hervörminge hele neet stand; nao zienen doed stortde 't riek gaw weer in, um oetindelek plaots te make veur de väöl langer bestaonde Handynastie.

Groete gebäörtenisse

Romeinse expansie in Italië. 't Gebeed in versjèllende tinte roed waor bij 't begin vaan de iew al Romeins; in de loup vaan de daarde iew pakde Roeme ouch 't oranje, geel en greun gebeed.

• 300: 't Romeins preesteramb weurt opegezat veur plebejers.
• 298-290: Daarde Samnitischen Oorlog: De Samniete weure definitief oonderworpe aon de Romeinse hiersjappij.
• 280-272: Pyrrhischen Oorlog tösse Roeme en Carthago aon d'n eine kant, en de Griekse stadsstaote in Zuid-Italië mèt 't Despotaot vaan Epirus aon d'n aandere kant.
  • 280: Slaag bij Heraclea: euverwinning veur despoot Pyrrhus.
  • 279: Slaag bij Asculum: nui euverwinning veur Pyrrhus, dee evels door zien verleze de slaagkrach vaan zie leger zuut aofnumme ('Pyrrhuseuverwinning').
  • 275: Slaag bij Beneventum: Romeinse euverwinning.
  • 272: Pyrrhus beslut zie leger trök te trèkke. Roeme annexeert alle Griekse stadsstaote op 't Italiaons vasteland.
• 264-241: Ierste Punischen Oorlog
  • 264: Slaag bij Messana: De Romeine steke euver nao Messana op Sicilië en versloon de Carthagers.
  • 260: Roeme bouwt zien ierste echte oorlogssjeper, nao 't veurbeeld vaan buitgemaakde Carthaagse sjeper.
  • 256-4: Romeinse campagne in Africa. De Carthagers sloon d'n inval mer mèt meujte aof.
  • 250-241: Belag vaan Lilybaeum. Nao 'nen oetpöttingsslaag vaan nege jaor geve de Carthagers Lilybaeum en gans Sicilië op. Syracuse blijf es Griekse stadsstaot boete 't Romeins Riek.
• 256: Keuning Nanwang weurt aofgezat door de ginneraol vaan 't Qin-riek; heimèt kump nao bekaans ach iewe 'n ind aon de Zhoudynastie.
• 238: Nao 'n muiterij vaan huurlinge (Huurlingenoorlog) moot Carthago ouch Corsica en Sardinië aon de Romeine vergeve.
• 229-8: Iersten Illyrischen Oorlog: oet zörg euver piraoterij vèlt Roeme 't gebeed vaan de Ardiaei binne. 't Bezèt deile vaan de kös en dwingk 'n gunstege vrei aof.
• 225: Slaag bij Telamon: De Romeine versloon de Kelte en weure daomèt ouch in Noord-Italië d'n dominante machsfactor.
• 221: Qin Shi Huang vereineg China en beneump ziech tot d'n ierste keizer vaan 't land.
• 219: Twieden Illyrische Oorlog: de Romeine sjikke nog 'n expeditie nao Illyrië en pakke de stad Dimallum.
• 219: Carthago pak en verweus de stad Saguntum, boondgenoet vaan Roeme. Roeme verklaort Carthago d'n Oorlog.
• 218-201: Twiede Punischen Oorlog
  • 218: E Punisch leger oonder Hannibal vertrèk oet Carthago Nova en stik de Alpe euver.
  • 218: In de slaag bij de Trebia haolt Hannibal zien ierste euverwinning op de Romeine. De Galliërs slete ziech massaol bij häöm aon.
  • 217: Slaag bij 't Trasimeens Meer: De Carthagers oonder Hannibal vernetege e compleet Romeins leger vaan 25.000 man.
  • 216: Slaag bij Cannae: Hannibal versleit e Romeins leger vaan zeker 80.000 soldaote. Dit is eint vaan de zwoerste militair verleze oet de Romeinse historie en bringk 't Riek aon de rand vaan d'n aofgroond. Zuid-Italiaonse boondgenoete loupe euver nao Carthago.
  • 213: De Romeine pakke de stad Arpa trök, es ierste vaan de euvergeloupe of vereuverde stei.
  • 213-2: De Romeine belègken 't euvergeloupe Syracuse en lieven 't in. Gans Sicilië is noe in Romeinse han.
  • 211: Belag vaan Capua: in 'nen oetpöttingsslaag pakke de Romeine ouch Capua trök.
  • 211-209: Scipio geit nao Iberië en pak Carthago Nova.
  • 207: Hasdrubal vèlt Italië binne, meh weurt in de slaag bij de Metaurus verslage en doedgemaak.
  • 206: Scipio versleit de Carthagers in de slaag bij Ilipa. Feitelek ind vaan de Carthaagse hiersjappij in Iberië.
  • 205-3: Mago deit 'nen inval in Italië, dee oetindelek mislök.
  • 204: De Romeine lancere 'nen tegenaonval in Africa, mèt de Numidiërs es boondgenoet. Hannibal weurt trökgerope; oonderweeg raak zie leger hendeg verzwaak.
  • 202: In de slaag bij Zama weure de Carthagers finaol verslage.
  • 201: Carthago en Roeme slete vrei. Carthago steit alle bezittinge boete Africa aof en weurt gepacificeerd.
• 210: Keizer Qin Shi Huang geit doed; heer weurt begrave in e mausoleum mèt 'n enorm Terracottaleger.
• 207: Nao de gedwoonge zelfmaord vaan keizer Qin Er Shi lök 't ziene neef Qin San Shi neet um gans China te vereinege. De Qindynastie is alweer aofgeloupe.
• 202: Nao de slaag bij Gaixia weurt Liu Ban gekroend tot keizer Han Gaozu; begin Handynastie.

Wetensjap

• ca. 246: Archimedes formuleert de wèt vaan Archimedes euver in water oondergedoompelde dinger.

Persoene

Voorste en politici

• Quintus Fabius Maximus
• Hannibal Barkas
• Ptolemaeus I
• Ptolemaeus II Philadelphus
• Qin Er Shi
• Scipio Africanus
• Seleucus I Nicator

Wetensjappers

• Archimedes
• Euclides

Jaore

Jaore 290 v.Chr.	300 v.Chr.	299 v.Chr.	298 v.Chr.	297 v.Chr.	296 v.Chr.	295 v.Chr.	294 v.Chr.	293 v.Chr.	292 v.Chr.	291 v.Chr.
Jaore 280 v.Chr.	290 v.Chr.	289 v.Chr.	288 v.Chr.	287 v.Chr.	286 v.Chr.	285 v.Chr.	284 v.Chr.	283 v.Chr.	282 v.Chr.	281 v.Chr.
Jaore 270 v.Chr.	280 v.Chr.	279 v.Chr.	278 v.Chr.	277 v.Chr.	276 v.Chr.	275 v.Chr.	274 v.Chr.	273 v.Chr.	272 v.Chr.	271 v.Chr.
Jaore 260 v.Chr.	270 v.Chr.	269 v.Chr.	268 v.Chr.	267 v.Chr.	266 v.Chr.	265 v.Chr.	264 v.Chr.	263 v.Chr.	262 v.Chr.	261 v.Chr.
Jaore 250 v.Chr.	260 v.Chr.	259 v.Chr.	258 v.Chr.	257 v.Chr.	256 v.Chr.	255 v.Chr.	254 v.Chr.	253 v.Chr.	252 v.Chr.	251 v.Chr.
Jaore 240 v.Chr.	250 v.Chr.	249 v.Chr.	248 v.Chr.	247 v.Chr.	246 v.Chr.	245 v.Chr.	244 v.Chr.	243 v.Chr.	242 v.Chr.	241 v.Chr.
Jaore 230 v.Chr.	240 v.Chr.	239 v.Chr.	238 v.Chr.	237 v.Chr.	236 v.Chr.	235 v.Chr.	234 v.Chr.	233 v.Chr.	232 v.Chr.	231 v.Chr.
Jaore 220 v.Chr.	230 v.Chr.	229 v.Chr.	228 v.Chr.	227 v.Chr.	226 v.Chr.	225 v.Chr.	224 v.Chr.	223 v.Chr.	222 v.Chr.	221 v.Chr.
Jaore 210 v.Chr.	220 v.Chr.	219 v.Chr.	218 v.Chr.	217 v.Chr.	216 v.Chr.	215 v.Chr.	214 v.Chr.	213 v.Chr.	212 v.Chr.	211 v.Chr.
Jaore 200 v.Chr.	210 v.Chr.	209 v.Chr.	208 v.Chr.	207 v.Chr.	206 v.Chr.	205 v.Chr.	204 v.Chr.	203 v.Chr.	202 v.Chr.	201 v.Chr.