Brojnen dwerg

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Rechts de brojne dwerg Gliese 229B, links de roejen dwerg Gliese 229.

'ne Brojnen dwerg is 'ne hiemelliechaam wat kleiner is es 'n staar, mer groeter es 'n planeet. Hun massa is evels te klein um kernfusie (fusie vaan protone, of waterstofkerne) meugelek te make. 't Is daan ouch gein echte staar volges de definitie daovaan: de naom substaar zouw beter zien. De oondergrens veur de massa is die vaan groete gaasreuze (oongeveer 13 kier zoe zwoer es Jupiter), de bovegrens ligk op oongeveer 75-80 M_J. In 'nen brojnen dwerg vaan minimaol 13 M_J vind evels wel fusie vaan deuterium plaots, en soms, bij 'n massa vaan ~65 M_J ouch fusie vaan lithium.

D'n ierste brojnen dwerg woort in 1995 oontdèk, Gliese 229B. 't Is de begeleider vaan Gliese 229, zelf slechs 'ne roejen dwerg.

De naom brojnen dwerg heet niks te make mèt de kleur: veur 't bloete oug zien ze roed. De naom roejen dwerg is evels al gegeve aon 'n aander staarsoort. Oersprunkelek waore ze zwarten dwerg geneump. Dezen term weurt noe evels gebruuk veur 'ne witten dwerg dee zoeväöl is aofgekeuld tot heer nauweleks meetbaar wermde of leech oetstraold.