Azore
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De Azore (Portugees: Açores; IPA: [ɐˈsoɾɨʃ]) vörmen 'n eilandjgroep inne Atlantische Oceaan op 'nen aafstandj van 1370 km van 't Iberisch sjiereilandj en op circa 2341 km van 't Amerikaans vastelandj (1934 km toet 't eilandj Newfoundland). Dees eilandjgroep besteitj oet neuge bewóndje eilenj en ach ónbewóndje eilenj (same de Formigas Bank geneump) die samen 'n autonoeam regio van 't republiek Portugal oetmaken en zoea dus deil oetmake vanne Europese gemeinsjap. De Azoren höbben 'n totaal oppervlakdje van 2247 km² en tèlle róndje 250.000 inwoeaners. 't Nationaal parlement zaeteltj in Horta op 't eilandj Faial. De grótste stad, Ponta Delgada, ligk op 't oeastelik eilandj São Miguel.
De neugen eilenj vanne Azore zeen allemaol van völkanischen oearsprónk. De hoeagste völkaan is de Pico, op 't gelieknamig eilandj, dae 2351 maeter hoeag is, en daomit de hoeagste toep van gans Portugal. De wèstelikste eilenj, Flores en Corvo, ligke zoeaget 500 km van 't zuudoeastelikste, Santa Maria.
De bewoeaners vanne tamelik ónvröchbaar Azore laeven houfzakelik vanne vieëheljerie, mer ouch waere wiendroeven, ananas, bananen en tieë verboewdj. Vreuger stinge de Azore bekèndj veure waalvisjach. Väöl bemanningsleje vanne waalvisvaarders kome hie oet. Allewiel is 't kieke nao waalvissen 'n toeristische attractie.
Horta op Faial is 'n populair aanlègkplaats veur zeiljachte die de Atlantische Oceaan euverkieëre.
Klimaat
bewirkDe Azoren höbben 't gans jaor door e kónstant klimaat mit weinig temperatuurversjille. De temperatuur varieertj tösse 14,0 en 24,8 °C, wobie augustus de wermste maondj is. 't Zieëwater varieertj in temperatuur tösse 16,0 en 22,0 °C door 't jaor ónger invlood vanne Golfstroum.
Administratief indeiling
bewirkCorvo en Flores vörme de wèstelike eilenj, São Miguel en Santa Maria de oeastelike enne anger eilenj de vrie kómpakte centraal groep. De neugen Azore mit de dao-op ligkendje gemèndje zeen, van naordwès nao zuudoeas:
Wèstelike Azore
bewirkCentraal Azore
bewirkOeastelike Azore
bewirk
Aveiro · Beja · Braga · Bragança · Castelo Branco · Coimbra · Évora · Faro · Guarda · Leiria · Lissabon · Portalegre · Porto · Santarém · Setúbal · Viana do Castelo · Vila Real · Viseu | |
Lenj in Afrika |
---|
Algerieë · Angola · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Repebliek · Comore · Congo-Brazzaville · Congo-Kinshasa · Djibouti · Egypte · Equatoriaal Guinee · Eritrea · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkös · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Marokko · Mauritanië · Mauritius · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · São Tomé en Príncipe · Senegal · Seychelle · Sierra Leone · (Noord-)Soedan · Somalië · Swazilandj · Tanzania · Togo · Tsjaad · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuud-Afrika · Zuud-Soedan |
Betwis en neet-erkèndj: Somalilandj · Westelike Sahara |
Aafhenkelike gebejer: Azore · Canarische eilenj · Ceuta · Madeira · Mayotte · Melilla · Réunion · Sint-Helena |