Allerzièle

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Allerzièle, op 't Latien: In commemoratione omnium fidelium defunctorum= in gedachte bie alle geluivige die doad zin, ies 'ne kèrkelike fièsdaag bie de Katholieke, dae gevierd weurt op 2 november (of op de korts bie liegkende zóndig). In leng woa Allerheilige 'ne wètteleke fièsdaag ies, zoa-wie Belsj, Frankriek of 't aan Nederlands Limburg grenzende Duutsjland, ies mèt en mèt de inhoud van Allerzièle verlag nao 1 november.

Oarsjpróng

Van oarsjpróng waor 't 'n fiès veur de katholieke, die geluifde in 't vagevuur. Ze baejde dan veur de vergeving of reiniging van zóndare in dat vagevuur, zoadat zie alsnog in de hemel woorte opgenómme. Op deze daag kènne (koeste) de katholieke in de kèrk 'ne volle aflaot verdene veur de doaje.
De ièrsjte viering vóng plaats in de Benedictiener abdij van Cluny (Frankriek) in 't jaor 998.

Daag van de doaje

In Zuud-Amerika liek de oarsjpróng van dit fiès in de tradities van de Meso-Amerikaanse indiane, de Azteke, de Maya en Purépecha. In Mexico en ouch waal in de res van Latiens-Amerika weurt op 1 en 2 november de daag van de doaje gevierd, (Sjpaans: Dia de los Muertos). 't Fiès tuènt ziech aan boetesjtaondersj sóms in 'n vraem en luguber sjfeer. Doadsköp, die waore bewaard, woorte bie de vieringe tentoan gesjtèld um de doad en de wedergeboorte te symbolisere. De fièsdaag veel begin augustus. Nao de kóms van de Sjpanjaarde woort de viering gekerstend en verplaats nao allerheilige en allerzièle. Me geluif dat de zièle van kinger op 1 november truukkómme op de aerd en die van de groate luuj op 2 november.

De graver were sjoan gemaak en verseerd. Aan 't graaf weurt 'n bezeuk gebrach mèt ete en drank. Nao aafloup weurt 't meistal zelf opgegete en gedrónke umdat me geluif, dat de doaje de zièl van dees gaves tot ziech höbbe genómme.

Halloween ies 'n gelieksoortige viering, die plaatsvingk op d'n daag veur Allerheilige: 31 oktober.
Allerheilige vèlt op 1 november.