Agnosticisme
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Agnosticisme of Agnostizisme is de filosofische en religieuze opvatting tot veroonderstèllinge euver de woerheid - veural 't bestaon vaan 'ne God - neet mèt zekerheid kin weure vasgestèld of opgelos. Iemes dee 't agnosticisme aonhink weurt 'nen agnos of agnostiek geneump. 't Pluralisme is agnostici of agnostike.[1]
't Agnosticisme is e wereldbeeld wat in 't bezunder de naodrök ligk op de fundamenteel beperkinge vaan minseleke kinnes, bezej en ideeë. De meugelekheid vaan 't bestaon vaan 'n spiritualiteit, 'ne God of - nog breier - 'n ginneraol woerheid mèt vasgestèlde prinsiepes weurt neet oontkint in 't agnosticisme. Tegeliekertied oontkint 't agnosticisme ouch neet de meugelekheid tot 't gaaroet geine God, gein spiritualiteit of gein ginneraol woerheid gief. Agnosticisme is damèt euvereinstummend mèt 't theïsme (religie in 't algemein dus) wie 't atheïsme. Eveneins kin 'nen agnos stèlle tot ein vaan de twie opvattinge, de theïstische of de atheïstsiche, woersjijneleker is es de aander.
't Woord is e neogolisme vaan de Aajdgriekse wäörd ἀ-, wat "neet" meint, en γνωστικός of gnostikós, wat "kinnes" meint; dus 'nen agnos is iemes dee de kinnes neet zeet te weite.
Bekinde agonstike bewirk
In de 18e en 19e iew vaan Wes-Europa prizzentierde de filosofe David Hume, Immanuel Kant en Søren Kierkegaard kritisch tegegestèlde standpönte te aonzien vaan de versjèllende bewieze vaan God, boe-in zie hunnen tiwefel oette euver of 't 'n diffenetief, oonaontasbaar bewies pro of contra 't bestaon vaan 'ne God zou geve. D'n Amerikaansen intellectueel Robrt G. Ingersoll stoont bekind es "de Groeten Agons" um wèlle vaan zien gooj geformuleerde tekste euver 't subjek. Ouch Charles Darwin neumde ziechzelf 'nen agnos, al had zien ivvelutietheorie 'n groet invlooj op 't atheïsme.
In de 20e iew woort 't agnosticisme hendeg beïnvloojd door de Britse filosoof Bertrand Russells, dee in 1927 mèt Why I Am Not a Christian (Boerum iech geine christen bin) e klassiek documint euver 't agnosticisme publicierde. e Later wèrk vaan deezelfden autäör had de naom Am I an Atheist or an Agnostic (Bin iech 'nen atheïs of 'nen agnos?).
Agnostike in Europa bewirk
Op 1 december 2018 waor 17% vaan de Europese Unie (EU) ofwel agnos ofwel "neet-religieus". 't Filosofisch versjèl tösse de twie is neet altied klaor mer me zou kinne stèlle tot 'nen agnos bewös zeet neet te weite of God besteit, wijl 'ne neet-religieuze daoneve ouch zou kinne stèlle tot zie/heer ziech noets bezeg hilt mèt dit vraogstök. Agnostike zien daomèt altied neet-religieus, mer neet alle neet-religieuze zien per se agnos of atheïs. In 'tzelfde oonderzeuk oet 2018 bleek 9,3% vaan de Europese börgers atheïs te zien. Binne de EU is agnosticisme 't groets in Fraankriek (40%). Ouch Nederland (30%), Duitsland (27%) en Belsj (27%) höbbe 'n agnostisch persentaasj wat wiet bove 't EU-gemiddelde ligk. Dit zeet evels niks euver de groetere neet-geluivege gróp boe agnoste, atheïste en neet-religieuze touwbehure. Op basis daovaan zien Tsjechië en Nederland de mins religieuze lidstaote vaan de EU.
Rifferenties bewirk
- Brón: Duitstaolege Wikipedia
- ↑ Agnosticisme en agnostici vaan de Nederlandse wäörd die eins zien. Agnostizisme en agnostike vaan 't Duits (naomelek: Agnostizismus, Agnostiker). Op 't Frans zeet me agnosticisme, wie 't Nederlands, en agnostiques, wie 't Duits.