Ape

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Griesgreun doedskopeepke (*Saimiri sciureus*), 'nen aap vaan de Nuie Wereld.

Ape (Simiiformes (Haeckel 1866) of Anthropoidea Mivart 1864)) zien 'n infra-orde vaan Primaote, same mèt de Spookdierkes deil vaan de oonderorde Haplorhini. In vergelieking mèt aander primaote zien dees ape hendeg beweeglek, en wie hun verwante leve ze euver 't algemein in buim. De soorte zien herbivoor, sommege omnivoor. De mieste soorte zien daagactief. De herses zien hoegoontwikkeld, veural bij de zoegeneumde minsape; ouch 't geziech is sterk oontwikkeld; 't nump veur e good deil de plaots vaan de reuk in, die mer rudimentair is.

Taxonomie

Sinds 'n aontal jaore zien biologe 't oonderein ins tot de spookdierkes, wie bove al gezag, relatief ing verwant zien aon de ape, en tot de aander haafape (Strepsirrhini geneump) dao wijer vaanaof stoon. Ouch de indeiling vaan de ape oonderling gief neet al te väöl probleme mie. Umtot 't hei de mins en zien ingste verwante betröf, is dit taxon oetveureg bestudeerd, zoetot zoewel de bouw wie 't DNA en de fossiel historie good bekind zien. Hèlt me rekening mèt alle tösseligkende niveaus, daan umvatte de ape dees femilies:

ORDE PRIMAOTE (PRIMATES)
- Oonderorde Strepsirrhini: haafape boete spookdierkes
- Oonderorde Haplorhini: ape en spookdierkes
  - Infra-orde Spookdierkes (Tarsiiformes)
  - Infra-orde Ape (Simiiformes)
    - Parvorde Ape vaan de Nuie Wereld (Platyrrhini)
      - Femilie Klaweepkes (Callitrichidae)
      - Femilie Cebidae: capucijnereepkes en doedskopeepkes
      - Femilie Nacheepkes (Aotidae)
      - Femilie Saki-echtege (Pitheciidae)
      - Femilie Griepstartape (Atelidae)
    - Parvorde Ape vaan d'n Awwe Wereld (Catarrhini)
      - Superfemilie Cercopithecoidea
        Femilie Hoondape (Cercopithecidae)
      - Superfemilie Hominoidea: startloes ape
        Femilie Gibbons (Hylobatidae)
        
        Femilie Minsape (Hominidae)