14 fibberwarie

14 fibberwarie is de 45en daag vaan 't jaor volgens de Gregoriaanse kalender. In de Angelsaksische len, en allewijl ouch wel daoboete, veurt me daan Valentiensdaag.

Gebeurtenisse

• 748 - De Hasjimiderebelle pakke Merv, hoofstad vaan de provincie Chorasan, boemèt de Abbasiderevolutie weurt bestendeg.
• 842 - Sjarel de Kale en Lowie D'n Duutser zwere de Eide vaan Straasbörg, in 't Aajdfrans en 't Aajdhoegduits.
• 1014 - Paus Benedictus VIII kroent Hendrik vaan Beiere tot keizer vaan 't Heileg Roems Riek.
• 1076 - Paus Gregorius VII excommuniceert keizer Hendrik IV vaan 't Heileg Roems Riek.
• 1130 - Paus Innocentius II weurt verkoze.
• 1349 - In de Slachting vaan Straasbörg weure hoonderde joede levend verbrend; de res weurt oet de stad gejaog.
• 1400 - Richard II vaan Ingeland störf in 't kestiel Pontefract, boe heer op las vaan Hendrik IV zit opgeslote.
• 1530 - Spaonse vereuverere executere Tangaxuan II, de lèste voors vaan Tarascanië in 't modern Mexico.
• 1542 - Nao drei mislökde poginge um op dees plaots 'n kolonie te bouwe stiechte de Spanjole Guadalajara.
• 1556 - Akbar de Groete weurt gekroend.
• 1766 - 't Keuninkriek Kandy (op 't hujig Sri Lanka) sjluut in Colombo ein vrejesverdraag mèt de VOC.
• 1779 - James Cook weurt door de Hawaïaone umgebrach bij Kealakekua.
• 1797 - 'n Britse vloot oonder John Jervis en Horatio Nelson versleit de Spanjole bij Gibraltar.
• 1804 - Karađorđe veurt d'n ierste Servischen opstand tegen 't Osmaans Riek aon.
• 1859 - Oregon, tot daan touw e territorium zoonder zelfbestuur, weurt es 33e staot tot de Vereinegde Staote touwgelaote.
• 1876 - Alexander Graham Bell en Elisha Gray vraoge patent aon op de tillefoon. Bell is e paar oor ieder en krijg 't touwgeweze.
• 1879 - De Pacifischen Oorlog tösse Chili en Bolivia brik oet.
• 1900 - Britse troppe beginne de Slaag vaan Pietershoogte tege de Boererippublieke.
• 1912 - Arizona weurt de achenvièrtigste sjtaat van de Vereinigde Sjtate.
• 1918 - 't Noe communistisch Rusland nump de Gregoriaanse kalender euver. Op de Juliaanse kalender is 't deen daag 1 fibberwarie.
• 1919 - De Pools-Russischen Oorlog begint.
• 1922 - De Finse minister van Bènnelandjse Zake Heikki Ritavuori wirt vermaord.
• 1924 - De Computing-Tabulating-Recording Company veraandert häöre naom in International Business Machines (IBM).
• 1929 - In Chicago weure zès gangstersj door ein rivaliserende bende doadgesjote bie 't St. Valentine's Day Massacre.
• 1942 - In Rotterdam weurt de Maastönnel geopend. De euverkapping ies 1.426 maeter lank, de tunnel zelf mèt 1.070,15 maeter. Vief jaor ies d'r aan gewèrk.
• 1943 - Twiede Wereldoorlog: Rostov aon d'n Don weurt door Sovjetlegers hereuverd op de Pruse.
• 1944 - Twiede Wereldoorlog: Anti-Japansen opstaand op Java.
• 1945 - Twiede Wereldoorlog: Bombardement op Dresden.
• 1945 - Tweëde Waereldkreeg: 't Duutsj concentratiekamp Groß-Rosen weurt door de Sovjetrusse bevriejd.
• 1945 - Twiede Wereldoorlog: Mostar weurt door de Joegoslavische partizaone bevrijd.
• 1949 - De Knesset, 't parlemint vaan Israël, kump veur 't iers bijein.
• 1950 - Chinese Börgeroorlog: 't Nationalistisch leger begint de slaag bij Tianquan tege de Communiste.
• 1956 - De èlfde Èlfsteidetoch weurt gesjaats. 'ne Winner weurt neet aongeweze.
• 1961 - Lawrencium, 't 103e elemint, weurt veur 't iers gemaak.
• 1966 - Australië veurt d'n Australischen dollar in, deen 't Australisch poond vervingk.
• 1967 - Mèt 't verdraag van Tlatelolco waere Latiens-Amerika en 't Caribisch Gebeed kernwaopevriej.
• 1972 - In Brussel wirt 't "Cultuurpact" gesjlaote veur de besjerming van de filosofische en religieus minderheje. Dit pact moosj eine gezónje basis vorme veur de culturele autonomie. 't Is ein van de sjtappe nao de federale sjtaot Belsj.
• 1977 - Inveuring van de ièrsjte telefoonkaart ter waereld in Brussel.
• 1989 - Ayatollah Khomeini geuf bevel tot maord op de sjriever Salman Rushdie vanwege zien book 'De Duvelsverze'.
• 1989 - Union Carbide betaolt 470 miljoen dollar aon de Indiase regering veur de giframp vaan Bhopal (1984).
• 1990 - De Voyager 1-sonde fotografeert 't gans zónnesjtèlsel.
• 1990 - Indian Airlines vlöch 605 stort neer in Bangalore. 92 lui koume um.
• 2005 - De vreugere premier Rafik Hariri van Libanon kump um bie 'ne zelfmaordaansjlaag in Beiroet.
• 2005 - De videowebsite YouTube kump online.
• 2010 - Gerd Leers trejt aof es börgemeister vaan Mestreech.
• 2011 - Arabisch Vreugjaor: In Bahrein begint d'n opstand mèt 'nen 'daag vaan weuj'.
• 2014 - De Vlaomse regering besjluut veur de rinkwaeg óm Antwerpe te sjlete mit de Oosterweelverbènjing. Mit dees besjlissing kump 'n èndj aan 'n jaorelang politieke discussie.

Gebaore

• 1368 - Sigismund vaan 't Heileg Roems Riek
• 1404 - Leon Battista Alberti, Italiaansen humanis
• 1418 - Christoffel III vaan Denemarke
• 1468 - Johannes Werner, Duitse preester en wiskundege
• 1483 - Baboer, keizer vaan 't Mughalriek
• 1602 - Francesco Cavalli, Italiaanse componis
• 1614 - John Wilkins, Ingelse bisjop en gelierde
• 1679 - Georg Friedrich Kauffmann, Duitsen organis en componis
• 1770 - Adam Jerzy Czartoryski, Poolse politicus
• 1781 - Valentín Gómez Farías, Mexicaanse politicus
• 1809 - J.J.A. Goeverneur, Nederlandsen diechter
• 1819 - Joshua Norton, Amerikaanse zelfbeneumde 'keizer van de Verenigde Sjtate'
• 1819 - Christopher Latham Sholes, Amerikaanse journalis, politicus en oetvinder vaan de sjriefmesjien
• 1835 - Piet Paaltjens, Nederlandse plezeerdiechter
• 1848 - Benjamin Baillaud, Fransen astronoom
• 1859 - George Washington Gale Ferris jr., Amerikaansen inzjenieur, oetvinder vaan 't reuzeraad
• 1868 - Charles Thomson Rees Wilson, Britse natuurkundege en meteoroloog (Nobelpries in de Natuurkunde 1927)
• 1869 - Karel de Bazel, Nederlandse architec
• 1871 - Wilhelm Karmann, Duutsje carrosserieboewer
• 1877 - Greenleaf Pickard, Amerikaanse radiopioneer en oetvènjer
• 1879 - Gaetano Catanoso, Italiaanse heilige
• 1884 - Alfred Ost, Belzje sjilder
• 1890 - Nina Hamnett, Britse artieste
• 1911 - Willem Johan Kolff, Nederlandse geneeskundege
• 1917 - Herbert A. Hauptman, Amerikaanse wiskundege (Nobelpries in de Sjeikunde 1985)
• 1920 - Bertus de Harder, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
• 1942 - Michael Bloomberg, Amerikaanse óngernemer
• 1945 - Hans-Adam II vaan Liechtenstein
• 1947 - Tim Buckley, Amerikaanse zenger-sjriever
• 1947 - Frank Groothof, Nederlandsen acteur
• 1950 - Raymond van 't Groenewoud, Belzje zenger-sjriever
• 1951 - Kevin Keegan, Britse voetballer
• 1956 - Vivian Boelen, Nederlandse televisiepresentatrice
• 1959 - Renée Fleming, Amerikaanse sopraanzengeres
• 1965 - Mental Theo (Theo Nabuurs), Nederlandsen dj en tv-prizzentator (MTV)
• 1966 - Taco van den Honert, Nederlandsen hockeyer
• 1967 - Mark Rutte, Nederlandse politicus
• 1969 - Maaike Widdershoven, Nederlandse zangeres, actrice en musicalsjter
• 1970 - Simon Pegg, Britsen acteur en komediant
• 1977 - Cadel Evans, Australische fitserenner

Gesjtorve

• 869 - H. Cyrillus, Byzantijnse monnek en taolkundege (ca. 42)
• 945 - Zhu Wenjin, Chinese generaol en keizer vaan Min
• 1140 - Leo I vaan Armenië
• 1229 - Rǫgnvaldr Guðrøðarson, keuning vaan de Hebride
• 1400 - Richard II vaan Ingeland (33)
• 1405 - Timoer-Lenk, Turks-Mongoolse vereuvereer (68)
• 1549 - Il Sodoma, Italiaanse sjèlder (ca. 47)
• 1744 - John Hadley, Britsen wiskundege, oetvinder vaan d'n octant (71)
• 1779 - James Cook, Britsen oontdèkkingsreizeger (50)
• 1780 - William Blackstone, Britse rechsgeleërde (56)
• 1782 - Singu Min, keuning vaan Birma (25)
• 1831 - Vicente Guerrero, Mexicaanse politicus (48)
• 1857 - Johannes Bernardus van Bree, Nederlandjse compenis (56)
• 1872 - Jan Lodewijk van Scherpenzeel-Heusch, Nederlands-Limbörgse politicus (72)
• 1894 - [[Eugène Charles Catalan, Belzje wiskundige (79)
• 1910 - Giovanni Passannante, Italiaansen anarchis (60)
• 1942 - Edgar Chadwick, Britse voetballer en trainer (72)
• 1952 - Maurice De Waele, Belzje fietsrenner (55)
• 1975 - Heintje Davids, Nederlandse zangeres (87)
• 1986 - Edmund Rubbra, Britse componis (84)
• 1987 - Dmitri Kabalevski, Sovjetrussische componis (82)
• 1995 - Ischa Meijer, Nederlandse sjriever (52)
• 1996 - Gied Jaspars, Nederlandsen tillevisiemeker (56)
• 2003 - Sjaop Dolly, ierste gekloond zoogdier (6)
• 2015 - Wim Ruska, Nederlandse judoka (74)
• 2018 - Ruud Lubbers, Nederlandse politicus (78)
• 2019 - Friso Kramer, Nederlandsen industrieel oontwerper (96)
• 2020 - Reinbert de Leeuw, Nederlandsen dirizjènt, pianis en componis (81)