1848

1845 - 1846 - 1847 - 1848 - 1849 - 1850 - 1851

1848 (MDCCCXLVIII) waor e sjrikkeljaor wat begós op zaoterdag op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse bewirk

Reveluties in heël Europa. In Frankriek, Roame en Venetië wirt de repebliek oetgerope.
22 jannewarie - Veer Frieze sjaatse van Huins nao Huins en doon óngerwaeg alle èlf Friese sjtaej aan.
24 jannewarie - Eësjte goudvónjs in Californië. Begin van de Gold Rush.
25 jannewarie - Versjiening van 't Communistisch Manifest, gesjreve door Karl Marx en Friedrich Engels. 't Dreug op de ómsjlaag es kènsjpreuk: "Proletariërs van alle lenj, vereinigt uch!".
2 fibberwarie - De Vreje van Guadalupe Hidalgo wirt geteikend. D'r kump ein eindj aan de Amerikaans-Mexicaanse Aorlog en Mexico mót ein groat deil van zien gróndjgebeed aafsjtaon aan de Verenigde Sjtate.
22 fibberwarie – De Fibberwarierevelutie in Paries, es gevolg van ein economische depressie en ein door-ewaegse sociaal ónrös.
5 maart - De conservatief-katholieke groathertog Lodewijk II van Hesse-Darmstadt zuut zich gedwónge ziene populaire zoon Lodewijk tot mitregent te beneume.
15 maart - De Mieërtrevelutie sjleit euver nao 't Pruusjes.
18 maart - Keuning Frederik Willem IV van Pruusje belaof ein constituante biejein te zulle rope, persvriejheid toe te sjtaon en de Duutsje Bóndj te hervörme.
19 maart - Revelutionair geweld in Berlien kos 't laeve aan hónderde luuj.
23 maart - Keuning Karel Albert van Sardinië verklaort Oasteriek de aorlog. Hae wirt gesjteund door 't Groathertogdóm Toscane en door de Kirkelikke Sjtaot.
25 maart - Nederlandj kriet veur 't eësj ein kabinèt, 't tiedelik kabinèt-Schimmelpenninck.
2 april - De Duutsje Bóndjsdaag trèk de Besjloete van Karlsbad in. Dit is ein tegemoetkómming aan de revelutionaire.
3 april - Ein delegatie van 't Frankfurter parlemènt beejt keuning Frederik Willem IV van Pruusjes 't keizersjap aan. De vors wunsj aevel ein keizerskroan neet oet henj van ein parlemènt te óntvange.
19 april - Hongarije ónger Lajos Kossuth verklaort zich ónaafhankelik.
14 mei - Keizer Ferdinand I van Oasteriek verleët Wene.

Johan Rudolf Thorbecke, opsjtèller van de nuje gróndjwèt.

28 juni - De Franse minister van Aorlog Cavaignac wirt, nao 't neersjlaon van eine volksopsjtand in Paries, beneump tot hoof van de veurluipige regering.
12 juli - Revelutionair leijers in Walachije beneume de orthodoxe metropoliet Neofit II tot hoof van ein veurluipige regering.
9 augustus - Metropoliet Neofit wirt es hoof van de veurluipige regering van Walachije vervange door ein driemansjap.
3 november - In Nederlandj wirt ein nuuj gróndjwèt van krach, opgesjtèld door de liberaal Thorbecke. Hoofdpuntje zint: Nederlandj wirt ein parlementair monarchie, de mach van de keuning wirt beperk, de ministeriële verantjwoordelikheid wirt ingeveurd en d'r kómme rechsjtreekse verkezinge van de Tweëde Kamer, de Provinciaal Sjtate en de Gemeinteraoje.
16 november - Jonas Furrer wirt de eësjte bóndjspresident van Zjwitserlandj. 't Landj is nao de burgeraorlog van ein confederatie ómgevörmp tot ein federatie.
21 november - 't Kabinèt Schimmelpenninck treujt aaf nao 't tot sjtand kómme van de Gróndwètsherzening.
21 november - 't Kabinèt De Kempenaer - Donker Curtius treujt aan.
11 december - Napoleon III wirt president van Frankriek.
15 december - Aaftraeje van Anton von Schmerling es eësjte minister van 't Frankfurter parlemènt. Hae is teleurgesjtèld door de greujende invloed van Pruusjes.

zónger datum

't "Washington Monemènt" (eine Amerikaanse obelisk van 169 maeter heuëgde) wirt opgerich (1884 opgeleverd).
Kneipp, pesjtoar (1821-1897) in Wörishofe, óntwikkelt waterkure, de zoagenaamde Kneippkure.
Mayasjtad Tikal heróntdèk.

Gebore bewirk

Hugo de Vries,
gebaore op 16 fibberwarie 1848.

24 jannewarie - Vasili Soerikov, Russische kunssjilder (gesjtorve 1916)
26 jannewarie - Justo Sierra Méndez, Mexicaans politicus en intellectueel (gesjtorve 1912)
5 fibberwarie - Belle Starr, Amerikaanse bandiet (gesjtorve 1889)
5 fibberwarie - Joris-Karl Huysmans, Franse sjriever (gesjtorve 1907)
10 fibberwarie - Anna Boch, Belzje sjilder en mecenas (gesjtorve 1936)
16 fibberwarie - Hugo de Vries, Nederlandse bioloog, geneticus (gesjtorve 1935)
27 fibberwarie - Charles Hubert Parry, Èngelsje componist (gesjtorve 1918)
30 maart - Carlos María de los Dolores de Borbón (gesjtorve 1909)
7 april - Adolf Weil, Duutsje arts, besjreef de ziekte van Weil (gesjtorve 1916)
27 juni - Filippus Smaldone, Italiaanse geistelikke en heilige (gesjtorve 1923)
9 juli - Robert I van Parma, hertog van Parma (gesjtorve 1907)
15 juli - Vilfredo Pareto, Italiaanse econoom (gesjtorve 1923)
12 augustus - Marcellus Emants, Nederlandse sjriever (gesjtorve 1923)
4 september - Lewis Howard Latimer, Afro-Amerikaanse oetvènjer en technisch teikenaer (gesjtorve 1928)
20 november - Giovanni Boccardo, Italiaanse preester en ordesjtichter (gesjtorve 1911)
22 november - Warmolt Tonckens, Nederlandse juris en gouverneur van Suriname (gesjtorve 1922)

Gesjtorve bewirk

John Quincy Adams
Geatano Donizetti
George Stephenson
Emily Brontë

20 jannewarie - Christiaan VIII van Denemarke (61), keuning van Denemarke en Noorwege
23 fibberwarie - John Quincy Adams (80), zösde president van de Verenigde Sjtate
8 april - Gaetano Donizetti (49), Italiaanse operacomponist
4 juli - François René de Chateaubriand (79), Franse sjriever en diplomaat
12 augustus - George Stephenson (67), Britse oetvènjer van de sjtoumlocomotief
19 december - Emily Brontë (30), Èngelsje sjriefster

Commons

In de categorie 1848 van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje