Zómbie
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'ne Zómbie is e mythisch figuur dat in versjillende beuk, films en games weurt besjreve, dèks mèt aandere definities. In 't algemein is 'ne zómbie iemes dee ierst e mins waor en daonao zómbie woort. Dizze zómbie is ummertouw e persoen dat ziech nimmie minselek gedraag, zien instink volg en miestal argressief is; dèks zelfs cannibaol. Zómbies vinde hun oersprunk in de Negro-Afrikaonse en Afro-Carribische mythologie. 't Sloog in de VS aon, ind jaore '60, door versjillende puplbeuk en Hollywood-films. In Europa woort 't populair vaanaof de jaore 70. 'n Groet veurdeil vaan zómbiefilms is tot ze goojkaop gemaak kinne zien, umtot mèt make-up al väöl realistisch kin weure gemaak, dus special-effects neet per se nudeg zien. Vaanaof begin 21e iew kraog 't zómbie-genre weer 'n ópleving in Noord-Amerika en later Europa.
Versjillende definities
bewirkEs me alle versjillende soerte zómbies wil besjrieve, zien dat d'r teväöl um op te numme. Evels gief 't e paar versjillende soorte zómbies die algemein ervaard weure in de allewijl filmindustrie. Me kin zègke dat er drei hoofversjille bestaon oonder zómbies; daoneve valle dao oonder ouch weer 'n aontal zómbies.
Klassieke zómbie
bewirkDe klassieke zómbie waor 'ne gehiemelde mins, boenao d'r door bepaolde reijene oet zien graaf opsteit. Dèks is d'r neet ins 'n reije veur bedach. Me kin de klassieke zómbie verdeile oonder de Afrikaanse Zómbie en de Oondoeje Zómbie.
De Slaovezómbie steit bekind es d'n oersprunkeleke zómbie, dee daorum ouch wel de oerzómbie weurt genump. Dizze zómbie vind zien oersprunk in Afrika en later ouch, door slaovetranspor, Zuid-Amerika. De slaovezómbie is 'ne gehiemelde, zwarte slaof, dee weer opgestande is oet zien doed. Heer weurt miestal weer opgewek door zien blaanke baos. Nao 't opstaon vaan de doed geit heer weer wijer mèt wèrke. Allewijl heet dizze oersprunkeleke zómbie eigenlek 't mins te make mèt de aandere zómbies. Neet allein 't väölveurkommende zómbie-aspek vaan e virus späöld hei geine rol, ouch 't allewijl belaangriekste aspek vaan 'ne moderne zómbie mis hei: de slaovezómbie is neet argressief.
D'n Oondoeje Zómbie woort bekind nao de Twiede Wereldoorlog in de VS. Later weijde 't euver nao Canada en de EU. Door vreemde umstendegheije staon de doeje weer op oet de doed en zien ze oondoed. Ze infectere luij evels neet mèt 't zómbiïsme. Ze ete de levende allein op of vermoorde ze inkel.
De klassieke zómbies höbbe nimmie väöl populariteit allewijl. Veural umtot 't oontstaon vaan de klassieke zómbies te oonrealistisch is veur de mieste kiekers. 'ne Klassieke Zómbie waor miestal hiel laank doed en opins begint 't hart en ('n deil vaan) de hersene weer te wèrke. Biologisch kin 't natuurlek neet tot iemes zoelaank neet gefunctionierd heet, boete 't feit tot vaan 't liechaom väöl minder euver is es dat de zómbies in dees films nog höbbe.
Oondoej geïnfecteerde zómbies
bewirkBeij dees zómbies is get aanders aon de hand en waore door 't "realisme" ouch väöl populairder in de jaore 70 en 80. Ze zien hoegoet 5 menuut doed naodat hun hart, door e bepaold virus weer geit wèrke. "Levende lieker" op de kèrkhof, zoewie me dat geweend is in de aw films, bestaon dös nimmie in dees films. Ouch weurt d'r dèkser 'n reije achter gezoch boerum ze noe vief menuut doed te zien gewees, deils weer gaon wèrke, allewel emoties nimmie veurkomme, meh veural instink, 'n groete vorm vaan argressie en weineg intelligentie. Meistens is de reije 'n virus.
Neo-Zómbies
bewirkBegin 21e iew woort 't zómbiegenre weer populair. Evels góng 't ziech nog mie op biologie riechte. Oonderaandere hoondsdólheid is 'n belaangrieke inspiratiebrón veur dees films. De zoegenaomde neo-zombies zien noets doed gewees. 't Geit hei päör en allein um e virus, dat meisten ouch einegszins realistisch weurt oetgelach. Dit virus geit meisten via 'n beet. Zoedrao iemes in de hen vaan zombies vilt weurt heer ofwel opgegete ofwel gebete, naodat d'r nog einegszins heet kinne oontsnappe. Daonao weurt 'r laankzaom ouch zómbie. De hoofrolle in dees films zien euverlevende. De euverlevende zien door ein vaan de twie vaste reijes nog in leve. Ze höbbe simpelweeg alles euverleef bis noe tou, umtot ze te slum of sterk waore. 't Gevaar besteit dös nog ummertouw tot ze kinne weure gedoed of zelfs zelf zómbies weure. In aandere films zien de hoofpersonages blijkbaor imuum. Heidoor zien zie gein zómbies gewore. 't Einegste gevaar is d'r daan um gedoed te weure door zómbies. In dit kaliber neo-zómbies besteit 't zelfs tot de zómbies aander lui neet bijte. Me weurt zómbie door aandere reijes, reijes die in 't echte leve dèks veurkomme bij aander krengdes. Veural dit lètste soort zómbies begint akeleg kortbij de realiteit te komme, umtot 't weurt gepresenteerd es 'n doedgewoene krengde. Zoe höbbe veer Canadese Mathematiek-studènte in 2009 oetgerekend tot 'n krengde wie zombiïsme 'n minieme kans heet um te oontstaon, umtot 'n humane versie vaan hoondsdólheid ziech gaar neet good kin oontwikkele aongezeen de minseleke hersene väöl gecomplicierder zien es die vaan hun. Evels beweze ze mèt de hand vaan formules tot, es zoen krengde (zoewie die bij de nuijste Neo-Zómbie-films weurt besjreve) zaw bestaon, tot de minsheid in vijf vaan de zès scenario's binne vief jaor zou zien oetgegreuid.