Vós
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
.jpg)
De vós (Vulpes vulpes), ouch waal gewuuenen of roeaje vós geneump, is e lid vanne hóndjechtige. De vós is ei vanne grótste roufdere die nag vrie inne netuur inne Benelux veurkómme.
De vóssevach is euver 't algemein roeadbroen, meh kan ouch baesj toet heljerroead zeen, of zilverkluuerig toet zwart (veural inne berg). Ouch albinovus kómme veur. De oeare zeen anen achterkantj zwart, aevenes de "zök", de óngerbein. Sómmige dere höbben 'n witte stertpuntj; väöl vus höbben in edert geval inkel witte haor róndj 't puntj vanne stert. De baovelup is wit, aevenes de bef. Oppe wange zitj bie väöl vus 'ne zwarten of broenen "traondroepel". Sómmige dere höbben 'ne staolgrieze kael en boek, mit 'n witte ster oppe bórs. Inne paartied haet 't vruike, de moorvós, 'ne raoze glans euvere vach anen óngerkantj.
De vós haet 'ne slanke snoet en puntjige, rechopstäöndje oeare. De stert is lank, diek en ruug. Hae haet 'n sjóljerhuuegdje van 35 toet 40 centimaeter en steitj hoeag oppe puuet. Hae haet 'n kop-rómplindje van 58 toet 90 centimaeter mit 'ne zwans van 32 toet 48 centimaeter. Hae waog zès toet tiën, sómtieds vieftieën, kilogram. Menkes zeen euver 't algemein grótter es vruikes.
Vus zeen döks monogaam, mitte paartied inne wintjer en laeven in 'n hol. Vus laeven in 'n groep van róndje zès bieëster mit 'nen dominante raekel (menkesvós) en 'n dominante moorvós. Jage doon zie aevel solitair. De proeaj besteitj meistes oet klein toet middelgroeate bieëster, wie groeate kaevers, muus en anger knaagdere, knien, haze, veugel en eier, raengewurm en eechele. Ouch vröchten en bere (veural braombere) waere gegaeten, aevenes aos, placenta's en aafval.
