Twieëde Geldersje Suksessiekrieëg
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
D'r Twieëde Geldersje Suksessiekrieëg woar inne suksessiekrieëg deë i de sjpieër Middelieëwe (1423-1448) woeëd bevóchte i 't Hertogdóm Gelder. Aaleiding woar de doeëd va d'r Geldersje hertog Reinald IV. Heë sjtórf kinkerloeës, en hei-noa kós de Sjteëj en ridersjap va Gelder en Zutphe, d'n tieds 't hoeëgste bestuësjorgaan i 't Gelder, d'r 13-joarige Arnold va Egmont, d'r kleinzuën va zing zus Johanna va Gulik. Meh tegeliek woar Adolf va Berg va 't addelig hoes Berg oet 't hudige Wasseberg i Jöllig ingehöldig as nüj hertog. Beide partieë maakde óp dön buët aasjproak óp höar territoria. Dit risulteerde i inne sjtried tusje twieë addelige hoezer, waat oetintelig ónteëde i inne börgerkrieëg i 't zude va Hertogdóm Gelre (Remung en umsjtreke) en 't aagrénzjenke Gulik.
Tegeliek besjawde d'r keuning Sigismund va 't Hillig Roeëmsen Riek de grónkgebeder va Gulik en Gelder as óngerdeel va 't riek, weil deë noa de doeëd va Reinald IV vólges him truuk zoa mótt vervalle tót ge Roeëmse riek. Vuur 'n bedraag va 14.000 gulde moag Arnold i 1424 't grónkgebeed va Gelder behawwe, allewiel heë ieësj neet voldónde geld beieen bringke kón. I 1425 makde Sigismund 'tzèlfde bod, oeë-Adolf va Gulik toen aa voldón kón. De Geldersje besjtuësorgaan weigerde Adolf te erkanne, en noa-dat Adolf heë-uëver as nüj lokaal maachöbber hat geklaag bei Sigismund, hat de Roeëmse keuning Arnold ontboade, meh heë reëgeerde hei neet óp, oeë-noa de ban uëver höar oetgesjproake woeëd. In 1434 hant óch paus Eugenius IV, 't Concillie va Bazel en de tót keizer verwórde Sigismund hön óngersjtuëning oetgesjproake vuur Adolf va Berg. Meh Arnold blieëf zing sjtankpunt vólhawwe, oeë-ónger zing aasjproak óp Gelder en Gulik. [1]
Óch eisjde Adolf va Berg va Arnold de irfenis va Reinald IV, meh zunger sukses. In 1437 is Adolf gesjtórve en zing ónkel Gerard va Gulik-Berg zatte d'r krieëg mit Gelder vuurt. Heë behaalde wins i d'r Sjlaach um Linnich (1444) bei de gelienamige sjtad i 't Rienlank. Dit woar allewiel geë garandering vuur wieër militair sukses vuur 't hertogdóm Gulik. Heë verkóch zing aasjproak óp Gelre aa d'r Boergondisje heësjer Fillips d'r Goje in 1448, waat 't eng beteëkende va d'r krieëg. Gerard va Gulik deed aafsjtank va zinge aasjproake op Gelder, en hei-óp deed de bruër va Arnold, Willem va Egmond aafsjtank va zinge aasjproak óp Gulik en de Boergondieësj woeëde vuur 80.000 Gulde d'r nüj heësjer uëver 't gebeed. D'n tied d'r noa woeëde obbenüts insjpanninge gedoa va'noet Geldersje ziej, meh dees woeëd óch i 't Verdraag va Hirkebusj va 1499 officieel beindigd.
Allewiel koam 't neet tót echte vreëde, went in 1543 de vereënigde hertogdómme Gulik, Kleve en Berg as nüj maachhöbber i 't Rienlank mit de groeëter maachhöbber va 't Hillig Roeëms Riek inne konflik hant uëver Oppergelder, waat hütsje daag uëverinkumt mit groeëte deler va Noard- en Midde-Limburg en óch sjtökker va 't aagrénzjenke Pruusj, zoeëwie Wasseberg en Wegberg. [2]