Tóngval

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

'nen Tóngval is de taol vaan ein plaots. In de traditioneel variatielinguïstiek weurt, of woort, versjèl gemaak tösse taol, 'n op ziechzelf stoonde entiteit die me kin verbinde aon ei land en/of volk, dialek, de taolvariante vaan e groeter gebeed, en tóngval. Dees hiërarchische indeiling (versjèllende tóngvalle make ei dialek, versjèllende dialekte make ein taol) kump vaan de breurs Grimm (in 't Duits: Sprache, Dialekt, Mundart).

Allewijl is die indeiling get verwaterd, en wel um mie es ein rei:

'n Taol is 'e dialek mèt e leger en 'ne staot': nationalistische en cultureel grenze make oet wat 'n taol is en wat neet, dewijl de begrippe dialek en tóngval wel taolkundeg zien (Limbörgse dialekte kinne beveurbeeld 'vaan 't Duits' of 'vaan 't Nederlands' zien);
Genóg niveaus zien dinkbaar tösse de groete dialekgróp en de plaotseleken tóngval (beveurbeeld Wes-, Midde- en Oos-Limbörgs);
Plaotseleke dialekte/tóngvalle zien neet absoluut. 't Is neet zoe tot alle inwoeners vaan ein plaots 'tzelfde praote: in de spraok vaan bepaolde lui kin me mesjiens vörm hure die volges de dialekkaart neet in hun plaots zouwe mage veurkoume (zoe zègke sommege Mestreechtenere zjwegel, dewijl de dialekkaart zwegel veursjrijf).
Nog los daovaan zien plaotseleke dialekte/tóngvalle ouch noets homogeen: 't kin versjèl geve tösse manslui en vrouwlui, awwere en joongere, centrum en boetegebeed, elite en volk, wèrklui en boere etc. Me kin neet eder idiolek de status vaan tóngval geve.