Heëlesj: Versjèl tösje versies

De taolsituatie in Heerle is daan ouch complex te neume. Väöl lui zien twietaoleg in 't (Heerles) Nederlands en 't Limburgs, en 't kump väöl veur tot me in gesprekke vaan de ein taol op de ander euvergeit ([[code-switching]]). 't Is dus meugelikmeugelek tot iemes wat de taol neet väöl gebruuk (en mesjiens gaaroet neet vaan toes heet mètgekrege) ze toch good behiers. In eder geval höbbe alle Heerlenere passief kinnes vaan 't Limburgs. Dao kump bij tot allewijl 't dialek hoeger in aonzien steit es 't es "gebroke Hollands" besjouwde Heerles Nederlands.

Me sjat 't aontal sprekers op 20% vaan de Heerlese bevolking; dit getal gief waorsjijnlik de frequinte sprekers. Wieväöl lui 't Heerles wirkelikwirkelek behierse is neet bekind.

Veur de res vertuint 't evels väöl verwantsjap mèt 't [[Kirchröadsj]]. Zoe ligk Heerle ten zuie vaan twie klein isoglöskes, die ziech vaan de Benrather Linie aofsplitse en 't ind vaan typisch [[Ingweoons]]e/Nederduitse wäördvörm markere. Zoe zeet me in Heerle ''zage'', neet ''zègke'', en verandert 't achtervoogsel ''-lik'' in ''-lich''. Ander euvereinkomste mèt 't Kirchröadsj zien 't ewegvalle vaan de r veur 'ne consonant (''Heerle'' > ''Heële''), 't monoftongisere vaan ''ei'' en ''ou'' nao ''ee'' en ''oo'' (''heim'' > ''heem''; ''boum'' > ''boom''; mèrk op tot de res vaan Limburg hei-in feitelikfeitelek e taoleiland is!), 'n sterke [[gutturalisering]] (''kind'' > ''kink''; ''hand'' > ''hank''), de lidwäörd ''g'ne'' en ''g'n'' (Krch.: ''j'n(e)'') op sommege posities en 'n dudelikedudeleke invlood vaan 't [[Duits|Hoegduits]] es cultuurtaal in vreuger tije, al kump die laank zoe extreem neet tot uting es in 't Kirchröadsj (''muziek'' > ''moeziek'').

't Heerles dialek is de leste jaore door de bevolking dudelikdudelek umermp: 't weurt ummer mier opgesjreve en gecultiveerd. Bekind is 't [[vastelaovend]]sleedsje ''D'r Loemmelekrieëmer'' vaan 't duo [[Paul & Leo]], wat in [[2001]] de daarde plaots haolde bij 't [[LVK]]. Dao zien e paar Heerlese sjrievers die vrij regelamoteg publicere. Bekind is [[Cor Driessen]], dee jaorelaank 'n eige spelling drop naohoolt. Sjrievers vaan recinteren datum zie [[Rob Lahaye]], [[Raymond Clement]] en [[Jan Hendriks]]. 't Heerles kump ouch veur in e paar stripvertaolinge. In [[Suske en Wiske]] weurt 't gesproke door Tant Sidonia; in 't [[Asterix]]-album ''[['ne Gansen toer]]'' sprik me 't in de stad Durocorturum.